Ayahuasca a grzyby halucynogenne: na czym polegają różnice?

Psychoaktywne składniki ayahuaski (DMT) i grzybków halucynków (psylocybina) są do siebie bardzo zbliżone. DMT jest wręcz zarówno funkcjonalnym, jak i strukturalnym analogiem psylocybiny. Mimo to każda z tych substancji potrafi wywoływać zupełnie odmienne, charakterystyczne doświadczenia. W tym artykule przyjrzymy się z bliska podobieństwom i różnicom między ayahuaską a grzybkami halucynkami.

Czym jest ayahuasca?

Ayahuasca to psychodeliczny wywar przygotowywany z kilku roślin – dokładny skład różni się w zależności od regionu. Główną substancją psychoaktywną w ayahuasce jest DMT, czyli dimetylotryptamina. Aby DMT mogło wywołać swoje silne działanie psychodeliczne, musi być przyjmowane razem z inhibitorem MAO.

Nazwa ayahuasca pochodzi od keczuańskiego słowa „ayawaska” i odnosi się do tradycyjnego, rytualnego naparu używanego przez rdzennych mieszkańców Amazonii. Jego stosowanie sięga około roku 1000 n.e., a po raz pierwszy zostało opisane przez zachodnich chrześcijańskich najemników w XVI wieku na terenach dzisiejszego Peru i Ekwadoru.

Obecnie ayahuasca cieszy się dużym zainteresowaniem i nadal stanowi ważny element współczesnych religii w Brazylii, takich jak Santo Daime czy União do Vegetal. Zazwyczaj przygotowuje ją szaman, który miażdży, a następnie długo gotuje składniki roślinne. Proces ten może trwać kilka godzin i kończy się uzyskaniem gorzkiego naparu, którego smak i moc zależą w dużej mierze od umiejętności szamana.

Ayahuasca jest powszechnie postrzegana jako „medycyna duchowa” i przyjmowana głównie podczas ceremonii, a nie w celach czysto rekreacyjnych. Wywołuje bardzo intensywne efekty psychodeliczne, które zazwyczaj pojawiają się po 15–60 minutach od spożycia i mogą utrzymywać się przez wiele godzin.

JAKIE SĄ EFEKTY AYAHUASKI?

Działanie ayahuaski zależy od mocy wywaru oraz ilości, jaką się przyjmie. Niekiedy napar wywołuje silne reakcje fizyczne, takie jak wymioty i biegunka – proces ten bywa nazywany „oczyszczaniem” (po hiszpańsku „la purga”). Do innych możliwych efektów fizycznych należą ciche brzęczenie lub szum w uszach, nagłe uczucie zimna, drżenia, zawroty głowy i nadmierne pocenie się. Niektórzy opisują także wrażenie wibracji w ciele lub wręcz przeciwnie – całkowitej, przejmującej ciszy.

Poza reakcjami somatycznymi ayahuasca wywołuje bardzo silny, psychodeliczny stan, w którym dominują intensywne halucynacje wzrokowe. Mogą one przybierać formę geometrycznych wzorów i kształtów albo przeobrażeń faktur i powierzchni osób oraz przedmiotów wokół ciebie.

Bardziej rozbudowane wizje obejmują niezwykle nasycone kolory oraz obrazy roślin, ludzi, istot, bóstw, zwierząt i wielu innych motywów. Amerykański artysta Alex Grey otwarcie opowiadał o swoich doświadczeniach z DMT i o tym, jak wpłynęły one na jego twórczość. Przykłady prac Greya inspirowanych wizjami po DMT to m.in. Transfiguration oraz Net Of Being, przy czym ta ostatnia powstała bezpośrednio pod wpływem podróży po ayahuasce podczas jego pobytu w Brazylii.

Czym są grzybki halucynki?

Główną substancją psychoaktywną w grzybkach halucynkach jest psylocybina. Istnieje ponad 200 gatunków grzybów, które naturalnie wytwarzają psylocybinę w różnych stężeniach. Za najsilniejsze uważa się jednak gatunki z rodzaju Psilocybe, m.in. Psilocybe cyanescens oraz Psilocybe azurescens.

Podobnie jak ayahuasca, grzyby psylocybinowe są używane od setek, a najpewniej tysięcy lat. Znaleziska archeologiczne, takie jak malowidła naskalne, sugerują, że ich stosowanie może sięgać nawet 9000 r. p.n.e. W 1992 roku archeolodzy odkryli na przykład w Parku Narodowym Tassili n'Ajjer w Algierii malowidła z tego okresu, przedstawiające szamanów trzymających grzyby, które uznaje się za Psilocybe mairei.

Inne badania historyczne wskazują również, że psylocybinowe grzyby stosowali Aztekowie. W Kodeksie florenckim, XVI‑wiecznej kronice Nowej Hiszpanii, opisano, jak Aztekowie używali psychodelicznych grzybów (które nazywali „teonanácatl”, czyli „boski grzyb”) podczas swoich ceremonii.

Ślady starożytnego użycia grzybów psychoaktywnych odnaleziono także w Europie. W 2011 roku archeolodzy odkryli malowidło jaskiniowe Selva Pascuala w pobliżu Villar del Humo w Hiszpanii. Datowane na około 6000 lat, przedstawia byka oraz 13 drobnych, przypominających grzyby obiektów, które badacze z USA i Meksyku interpretują jako wizerunki Psilocybe hispanica.

zobacz MAGICZNE grzyby

JAK DZIAŁA PSYLOCYBINA?

Psylocybina wywołuje różne doświadczenia psychodeliczne w zależności od dawki. Niewielkie ilości suszonych grzybków zwykle powodują delikatne zmiany percepcji – intensywniejsze kolory, poświaty i subtelne zniekształcenia obrazu. Dawki w okolicach 1–1,5 g suszu potrafią już generować wyraźniejsze efekty wzrokowe i słuchowe, natomiast 2,5 g i więcej to zazwyczaj silne halucynacje, które – podobnie jak po DMT – mogą obejmować niezwykle realistyczne pejzaże, rośliny, zwierzęta czy inne istoty. Podróż po grzybkach może trwać nawet do 6 godzin, w zależności od przyjętej dawki.

Psylocybina a DMT: podobieństwa i różnice

Na poziomie chemicznym psilocybina i DMT są do siebie bardzo zbliżone. Grzyby można wręcz postrzegać jako szczególną formę DMT. Dennis McKenna na przykład określa je jako „doustnie aktywną formę DMT”. Jeśli jednak chodzi o działanie, DMT i psilocybina zdecydowanie się od siebie różnią.

Ogólnie użytkownicy zgadzają się, że DMT i ayahuasca częściej zapewniają głębsze duchowe wskazówki niż grzybki halucynki. Chociaż wizje wywoływane przez obie substancje mogą być podobne, wiele osób opisuje podróże z ayahuascą jako bardziej terapeutyczne, wręcz doradcze.

W wywiadzie dla London Real Dennis McKenna i Brian Rose wyjaśniają, że doświadczenia z ayahuascą zwykle niosą „skończony zestaw lekcji”, podczas gdy grzyby po prostu „pobierają informacje”. To spostrzeżenie często powtarza się u osób, które próbowały obu substancji. Działanie DMT lub ayahuaski bywa też opisywane jako znacznie bardziej intensywne.

Ostateczna interpretacja tripu jest jednak zawsze subiektywna. Dla niektórych grzybki halucynki mogą być równie silnym (a nawet silniejszym) przewodnikiem duchowym niż ayahuasca. Inni doświadczają czegoś zupełnie odwrotnego. W dużej mierze zależy to od konkretnej osoby, nastawienia i otoczenia, w jakich przyjmuje substancję, oraz – co oczywiste – od wielkości dawki.

Steven Voser

Steven Voser jest niezależnym dziennikarzem specjalizującym się w tematyce konopi. Od ponad 6 lat pisze o wszystkim, co związane z weedem – od uprawy, przez sposoby konsumpcji, aż po dynamicznie rozwijającą się branżę i niejednoznaczne regulacje prawne, które ją otaczają.

Przeczytaj pełną biografię