Czy musisz bać się psów tropiących?

Jeśli palisz trawkę, widok psa do wykrywania narkotyków potrafi naprawdę zestresować. Nawet gdy nie masz przy sobie ziela, samo skrzyżowanie spojrzeń z czworonogiem wyszkolonym do wyłapywania użytkowników dragów może podnieść ci ciśnienie. Dotyczy to szczególnie miejsc, w których legalizacja marihuany wciąż nie weszła w życie.

Psy tropiące, czyli tzw. „sniffer dogs”, spotkasz głównie tam, gdzie istnieje ryzyko obecności lub przemytu nielegalnych substancji. Może to być lotnisko, dworce i inne przestrzenie transportu publicznego, a także duże imprezy masowe, jak festiwale muzyczne.

Jak jednak szkoli się takie psy? Jakich dokładnie substancji szukają i w jaki sposób to robią? I najważniejsze – czy naprawdę musisz się ich bać? Krótki tekst poniżej odpowie na te pytania.

Gdzie pracują psy do wykrywania narkotyków?

Jak już wspomniano, psy do wykrywania substancji najczęściej rozmieszcza się w miejscach publicznych, gdzie rekreacyjne używki są łatwo dostępne i często krążą z rąk do rąk. Lotniska to wręcz idealne środowisko dla przemytników, którzy próbują przewozić nielegalne narkotyki do innych krajów, dlatego obecność psów detekcyjnych w takich lokalizacjach jest jak najbardziej uzasadniona.

Podobnie wygląda sytuacja na niektórych przejściach granicznych. Dotyczy to zwłaszcza „gorących punktów”, takich jak granica Meksyk–USA, będąca jednym z głównych szlaków przerzutu twardych narkotyków.

Festiwale muzyczne z kolei są prawdziwym ogniskiem rekreacyjnych substancji, takich jak ecstasy czy cannabis. Z tego powodu przy wejściach na teren imprezy często można zobaczyć jednego lub kilka psów patrolujących w towarzystwie funkcjonariuszy. W niektórych krajach podobne kontrole odbywają się także podczas wybranych wydarzeń sportowych i rozrywkowych.

Psy detekcyjne pracują również w policji. Można je spotkać na ulicznych patrolach, gdzie idą przed funkcjonariuszami lub tuż u ich boku. Policyjne psy wysyła się zazwyczaj do zadań specjalnych albo wtedy, gdy prowadzone są wyrywkowe kontrole osobiste czy przeszukania pojazdów.

Do czego szkoli się takie psy?

Psy tropiące szkoli się do dosłownego wywąchiwania kontrabandy. Poza nielegalnymi narkotykami potrafią one wykrywać także materiały wybuchowe, nielegalnie przewożoną gotówkę oraz ślady krwi. W trakcie pandemii COVID‑19 w Australii wykorzystywano psy również do rozpoznawania obecności wirusa w organizmie człowieka.

Jeśli chodzi o substancje zakazane, psy detekcyjne nie zatrzymują się na samej marihuanie. Lista jest długa i obejmuje m.in. heroinę, kokainę, ecstasy, MDMA, ketaminę, metamfetaminę, a nawet LSD.

Często powtarza się, że psy potrafią wyczuć tylko jedną substancję naraz. Były treser psów wojskowych Roger Flett twierdzi jednak, że psy „policyjne” można nauczyć rozpoznawać jednocześnie kilka zapachów – zwykle od sześciu do siedmiu – a także aromaty niektórych pochodnych narkotyków (Buchanan, 2021). Jeśli więc pies potrafi wyczuć MDMA czy kokainę, z dużym prawdopodobieństwem zauważy też crack kokainowy lub tabletki ecstasy.

Jak działają psy na lotniskach

Wykorzystanie psów tropiących na lotniskach to dość złożona operacja. Przede wszystkim rozlokowuje się je w kilku kluczowych punktach całego obiektu.

W strefach kontroli antynarkotykowej psy pracują zawsze z opiekunem-przewodnikiem. Działają możliwie dyskretnie, aby nie wzbudzać czujności potencjalnych podejrzanych. Gdy pies wyczuje obecność nielegalnych substancji, zwykle nie szczeka ani nie wydaje żadnych dźwięków. Najczęściej po prostu siada przy bagażu danej osoby, sygnalizując w ten sposób zagrożenie. Potrafi też sprawdzać kilka walizek jednocześnie, więc wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy z jego pracy.

W strefach kontroli pod kątem materiałów wybuchowych i broni psy szkolone są do wykrywania prochu strzelniczego oraz określonych związków chemicznych. Dla człowieka są one praktycznie niewyczuwalne, natomiast dla psa ich wykrycie jest stosunkowo proste.

Psy są również trenowane do wyszukiwania nielegalnego kontrabandy, która nie musi stanowić bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa. Chodzi na przykład o mięso i surowe produkty spożywcze przywożone z innych krajów, które często są objęte zakazem wwozu.

Jak uniknąć wykrycia na lotnisku

Istnieje kilka sposobów, by zmniejszyć ryzyko wykrycia — jednym z nich jest po prostu trzymać się z daleka od psów. Niestety, nie zawsze da się tego uniknąć. Innym, znacznie bezpieczniejszym rozwiązaniem jest po prostu nie mieć przy sobie nic nielegalnego na lotnisku, bo konsekwencje mogą być naprawdę poważne.

Jeśli jednak mimo wszystko zdecydujesz się podróżować z marihuaną, najlepszym wyborem będą produkty z marihuaną do jedzenia (edibles). Choć istnieje niewielka szansa, że pies je wyczuje, znacznie częściej pozostaną niezauważone, ponieważ chemiczne związki marihuany zmieniają się podczas gotowania lub gdy są infuzowane w produkt spożywczy.

Jak pracują psy na festiwalach

W przypadku festiwali i psów tropiących mamy do czynienia ze znacznie mniejszą operacją niż na lotniskach. Psy zazwyczaj ustawiane są przy wejściach na teren imprezy.

W miastach takich jak na przykład Londyn na festiwalach muzycznych wykorzystuje się zwykle dwa typy psów służbowych. Pierwszy to bardziej „bojowe” rasy, takie jak owczarek niemiecki, których głównym zadaniem jest kontrola tłumu. Drugi typ stanowią psy wyszkolone do wykrywania nielegalnych substancji. Podobnie jak na lotniskach, mają pracować możliwie dyskretnie i nie zwracać na siebie uwagi.

Jak uniknąć wykrycia na festiwalu

Najskuteczniejszym sposobem, by nie zostać przyłapanym na festiwalu muzycznym, jest po prostu nic przy sobie nie mieć. Z tego powodu część osób decyduje się przyjąć wybraną substancję jeszcze przed wejściem na teren imprezy (pamiętaj jednak, by nie być na tyle odurzonym, żeby wzbudzić podejrzenia już przy bramkach), inni zaś zdają się na łut szczęścia i próbują przemycić swój zapas przez kontrolę bezpieczeństwa.

Pojemnik schowek w kształcie baterii

(42)

(42)

Pojemnik schowek w kształcie baterii

Zobacz produkt

Znaczenie ma też odpowiedni moment. Pies tropiący w ciągu godziny jest w stanie obwąchać tylko ograniczoną liczbę osób. Zwłaszcza starsze psy, w dodatku w upale typowym dla festiwali, z czasem stają się mniej czujne i skuteczne. Jeśli więc widzisz tego samego psa przy wejściu przez dłuższy czas, jest spora szansa, że jest już zmęczony i mniej uważny. To może być dla ciebie najlepszy moment, by wejść bez problemów.

Czy psy tropiące wyczuwają zapach przez szczelne, bezzapachowe torebki?

Nieważne, czy jesteś na lotnisku, festiwalu, czy gdziekolwiek indziej – czy specjalne torby bezzapachowe rzeczywiście ochronią Cię przed wyszkolonym nosem psa tropiącego? Część ekspertów uważa, że tak: tego typu opakowania mogą być całkiem skuteczne w blokowaniu zdolności psa do wykrywania różnych narkotyków (Law, 2019). Nie chodzi jednak o byle jaką szczelnie zamykaną torebkę; torby bezzapachowe mają warstwę z węgla aktywnego (często zewnętrznie pokrytą włókniną), stosowaną też do neutralizowania zapachów w zastosowaniach domowych i przemysłowych.

Choć takie opakowania nie dają 100% pewności, rozsądnie jest podróżować z torbą bezzapachową, jeśli planujesz zabrać ze sobą nielegalną substancję – niezależnie od kierunku podróży.

Czy psy tropiące naprawdę służą dobru publicznemu?

Opinie są mocno podzielone. Badania wskazują, że odpowiednio wyszkolone psy wykrywające dobrze radzą sobie z odnajdywaniem materiałów wybuchowych (Lazarowski i in., 2020). Z tego powodu sporo osób czuje się przy nich bezpieczniej, zwłaszcza na lotniskach.

Są jednak także minusy – przede wszystkim dodatkowy niepokój związany z byciem kontrolowanym w już i tak stresujących przestrzeniach publicznych. Ten lęk dotyka oczywiście osoby przemycające nielegalne substancje, ale zdarzają się sytuacje, w których psy wskazują także ludzi, którzy nie łamią prawa.

Co więcej, jak wspomniano, na festiwalach obecność psów potrafi skłonić część uczestników do „załadowania się” przed wejściem, czyli przyjęcia większej niż zwykle dawki substancji, co może skończyć się poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Z relacji anegdotycznych wynika również, że dla niektórych całe doświadczenie bywa wręcz traumatyczne, zwłaszcza gdy po wskazaniu przez psa dochodzi do rewizji osobistej czy rozebrania do naga (Martin, 2019). Dotyczy to zarówno osób, które nie mają przy sobie narkotyków, jak i tych, które je przemycają. Zdarza się też, że zachowanie psa odzwierciedla uprzedzenia jego przewodnika, co stanowi kolejny problem (Watkins, 2021).

Warto pamiętać, że skuteczność psa w wykrywaniu substancji zależy od wielu czynników. Jak wspomniano wyżej, znaczenie ma zmęczenie – zwłaszcza gdy zwierzę pracuje bez przerwy przez dłuższy czas. Dlatego zaleca się, aby psy pracowały około 20 minut, po czym następowała 20‑minutowa przerwa, i tak na zmianę. Uważa się, że ponad godzina pracy bez odpoczynku prowadzi do spadku skuteczności.

Jeśli spojrzymy na statystyki, widać, że skuteczność wykrywania wcale nie jest tak wysoka. Podczas akcji przeprowadzonej w 2008 roku na brytyjskim festiwalu Latitude jedynie 12% przeszukań kończyło się znalezieniem substancji. Podobnie, dane policji z Australii Południowej z lat 2016–2017 wskazują na skuteczność rzędu zaledwie 15% (Buchanan, 2021).

Prawda o psach wykrywających

Psy wykrywające nie są maszynami, a ryzyko, że popełnią błąd, jest całkiem spore. Niezależnie od tego, czy faktycznie masz przy sobie nielegalne substancje, samo poddanie się kontroli z ich udziałem bywa bardzo stresujące.

Warto jednak pamiętać o jednym: zostaniesz zatrzymany tylko wtedy, gdy pojawi się uzasadnione podejrzenie, że przewozisz coś nielegalnego. Dlatego, jeśli chcesz zmniejszyć ryzyko problemów, najlepiej zachowuj się możliwie swobodnie i naturalnie.

Jeżeli to możliwe, po prostu nie noś przy sobie niczego zakazanego – oszczędzisz sobie nerwów i kłopotów. W przeciwnym razie rozważ używanie bezzapachowej torby, która może ograniczyć szanse wykrycia.

Miguel Antonio Ordoñez

Absolwent kierunku mass media i komunikacja, Miguel Ordoñez jest doświadczonym autorem z ponad 13‑letnim stażem, który od 2017 roku specjalizuje się w tematyce związanej z konopiami. Systematyczne, wnikliwe badania połączone z osobistymi doświadczeniami pozwoliły mu zbudować rozległą i pogłębioną wiedzę w tej dziedzinie.

Przeczytaj pełną biografię