Dlaczego cannabis wywołuje „gastrofazę”?

Zdarzyło ci się kiedyś spokojnie palić jointa, aż nagle dopadła cię niepohamowana ochota, żeby splądrować lodówkę? Ten nagły głód to dobrze znane zjawisko, które pieszczotliwie nazywamy „munchies”. Przez długi czas naukowcy nie byli jednak w stanie dokładnie wyjaśnić, skąd się bierze.

Trudno się temu dziwić, bo „munchies” to efekt złożonych interakcji między THC a mózgiem, których zrozumienie wymaga naprawdę szerokich badań. Udało się jednak ustalić, że kluczową rolę odgrywa tu układ endokannabinoidowy.

Jaką rolę odgrywa w tym układ endokannabinoidowy?

Układ endokannabinoidowy ma każdy z nas, a jego receptory rozmieszczone są w całym ciele. Bierze udział w regulowaniu wielu procesów fizjologicznych, takich jak odczuwanie bólu, emocje, odpowiedź immunologiczna, pamięć, a w kontekście tego artykułu – także apetyt.

Kannabinoidy obecne w konopiach łączą się z receptorami układu endokannabinoidowego i w ten sposób wywołują szereg efektów. To właśnie dzięki temu możemy czuć się na haju, senni, rozkojarzeni czy wyjątkowo rozbawieni. Gdy THC wiąże się z określonymi elementami układu endokannabinoidowego, pojawia się nieodparta chęć przetrzepania kuchennych szafek. Pierwszym obszarem mózgu, który warto tu omówić, jest opuszka węchowa.

Jeśli chodzi o głód, receptory CB2 znajdują się m.in. w jamie ustnej i żołądku (a także w wielu innych miejscach organizmu). Jak się okaże, za nasilenie apetytu po zapaleniu nie odpowiada wyłącznie samo położenie tych receptorów, chociaż przypisuje się im pewną rolę. Równie istotne wydają się receptory CB1 i CB2 rozsiane po całym ciele i w mózgu.

Wzmocnione odczuwanie smaku i zapachu dzięki opuszce węchowej

Zespół europejskich naukowców odkrył niedawno, że opuszka węchowa odgrywa kluczową rolę w konopnych „zachciankach” (Gomez, 2014). Badania na myszach wykazały, że kiedy THC wiąże się z receptorami w opuszce węchowej, zwiększa się zdolność zwierząt do wyczuwania zapachów i odczuwania smaku jedzenia. Szczury, którym podano THC, dużo dłużej wąchały zapach pokarmu i zjadały go więcej niż zwierzęta z grupy kontrolnej. Co więcej, myszy zmodyfikowane genetycznie tak, aby w opuszcze węchowej nie posiadały receptorów kannabinoidowych, nie wykazywały większego zainteresowania jedzeniem ani jego zapachem niż grupa kontrolna – nawet po podaniu THC.

Dodatkowo, w drugim, nowszym badaniu na myszach wykazano, że neurony podwzgórza w rejonie przyśrodkowo-podstawnym są pobudzane, gdy THC aktywuje receptory CB1 (Wheeler et al., 2023). Zaobserwowano także aktywację komórek wydzielających peptyd pokarmowy AgRP (agouti-related peptide). Uznano, że te dwa mechanizmy w dużej mierze tłumaczą wzrost apetytu po spożyciu THC.

Pobudzanie głodu

Za naszą skłonność do podjadania nie odpowiada wyłącznie opuszka węchowa. Sprawa jest znacznie bardziej złożona. Inne badania wykazały, że THC, pobudzając układ endokannabinoidowy w części mózgu zwanej jądrem półleżącym, zwiększa wyrzut dopaminy. Ten neuroprzekaźnik wpływa zarówno na regulację apetytu, jak i na przyjemność, jaką czerpiemy z jedzenia.

Inne analizy "munchies" wykazały, że THC działa również na podwzgórze, stymulując wytwarzanie greliny – hormonu głodu, który dosłownie rozkręca apetyt. Są nawet przesłanki, że THC chwilowo zwiększa upodobanie do tłustych i słodkich potraw, co świetnie tłumaczy, dlaczego częściej sięgasz po chipsy niż po sałatkę!

Warto też wspomnieć, że część napadów głodu może wcale nie wynikać z prawdziwego głodu, lecz z odwodnienia. Wiadomo, że odwodnienie potrafi wywoływać uczucie głodu nawet u trzeźwych osób, więc bardzo możliwe, że u osób używających konopi efekt ten jest po prostu silniejszy. To na pewno nie jest pełne wyjaśnienie, ani nawet jego główna część, ale jeśli następnym razem na haju dopadnie Cię wilczy apetyt, spróbuj najpierw wypić szklankę wody i zobacz, czy coś się zmieni.

Czy zwiększony apetyt po konopiach ma jakieś korzyści?

Najbardziej oczywistą zaletą gastro fazy jest to, że kiedy jesteś na haju, dobre jedzenie smakuje po prostu obłędnie – co już samo w sobie można uznać za plus.

Spekuluje się jednak, że zdolność konopi do pobudzania apetytu mogłaby znaleźć zastosowanie medyczne, tam gdzie jego brak jest poważnym problemem. Na razie nie do końca wiadomo, jak miałoby to wyglądać w praktyce, zwłaszcza że obecnie nie potrafimy „wyodrębnić” wyłącznie tego jednego efektu działania marihuany.

Wspomniane wcześniej badanie Wheeler i wsp. (2023) sugeruje, że konopie mogą pomagać w pobudzaniu łaknienia u osób poddawanych chemioterapii. Wiadomo, że wielu pacjentów onkologicznych ma znacznie zmniejszony apetyt i w efekcie zmaga się z niekontrolowaną utratą masy ciała.

Gastro faza – stały element doświadczenia z marihuaną?

Choć te ustalenia dają nam całkiem pełny obraz tego, dlaczego po odrobinie zioła nagle masz ochotę zamówić jedzenie dla całej rodziny, wciąż mówimy tylko o fragmentach większej układanki. Nadal jest wiele do zbadania i potrzebne są szerzej zakrojone badania z udziałem ludzi, a nie wyłącznie zwierząt laboratoryjnych. Wszystko to wygląda jednak obiecująco – nie tylko lepiej rozumiemy „nawyki na haju”, lecz także otwieramy drzwi do potencjalnych zastosowań terapeutycznych marihuany wszędzie tam, gdzie trzeba pobudzić apetyt, na przykład w zaburzeniach odżywiania czy przy braku łaknienia po chemioterapii.

Max Sargent

Max pisze od ponad dekady, a w ostatnich latach wyspecjalizował się w dziennikarstwie konopnym i psychodelicznym. Tworzył treści m.in. dla Zamnesia, Royal Queen Seeds, Cannaconnection, Gorilla Seeds, MushMagic i innych marek, dzięki czemu świetnie zna różne segmenty tej branży.

Przeczytaj pełną biografię