Jak samodzielnie przygotować domowe nalewki ziołowe

Ludzie sięgają po szeroką gamę ziół z rozmaitych powodów. Sprawdzone zarówno przez czas, jak i naukę, jedne pomagają nam się odprężyć i złagodzić napięcie, gdy jesteśmy zdenerwowani lub pod presją, inne z kolei pobudzają umysł i wspierają koncentrację.

Istnieje wiele sposobów korzystania z ziół. Ziołowa herbata to jeden z najprostszych naparów, ale nie należy do najbardziej skoncentrowanych ani dyskretnych. Nalewki ziołowe są natomiast silnie skoncentrowane i zdecydowanie mocniejsze. Do tego pozostają bardziej niepozorne i łatwe do przygotowania.

Czym są nalewki ziołowe?

Nalewka to w gruncie rzeczy skoncentrowany wyciąg ziołowy, w którym jako rozpuszczalnika używa się alkoholu, aby wydobyć z roślin zawarte w nich olejki eteryczne i inne aktywne związki. Istnieją także podobne ekstrakty ziołowe przygotowywane na wodzie, occie czy glicerynie, jednak o tym, że mamy do czynienia właśnie z nalewką, decyduje obecność alkoholu. Alkohol, zwłaszcza o wysokiej mocy, jest nie tylko łatwo dostępnym rozpuszczalnikiem, ale też bardzo dobrze konserwuje składniki. Co więcej, zwykle wydobywa z ziół więcej pożądanych substancji niż wiele innych rozpuszczalników.

ZALETY NALEWEK

Nalewki ziołowe są proste i przyjemne do przygotowania, a przy okazji dają poczucie samowystarczalności w Twojej ziołowej apteczce. Robiąc nalewki samodzielnie, zyskujesz motywację, by lepiej poznać działanie poszczególnych ziół i nauczyć się, jak najskuteczniej je stosować. Co więcej, nalewki to szybko działające ekstrakty – ich efekty pojawiają się niedługo po przyjęciu. Można je stosować doustnie albo używać zewnętrznie na skórę.

Nalewki są znacznie wygodniejsze i bardziej dyskretne niż inne sposoby przyjmowania ziół, takie jak picie naparów czy żucie surowych części roślin. Dodatkowo wysoka koncentracja substancji aktywnych w nalewkach pozwala uzyskać silniejsze dawki wybranych ziół przy niewielkiej objętości preparatu.

Jak zrobić własne nalewki ziołowe

Przygotowanie nalewki ziołowej jest stosunkowo proste i nie wymaga specjalistycznego ani drogiego sprzętu. Wystarczy kilka wybranych ziół oraz podstawowe akcesoria domowe – i możesz zaczynać!

SKŁADNIKI I WYPOSAŻENIE

• Zioła według uznania
• Kilka szklanych słoików z pokrywkami
• Gaza lub filtr do kawy
• Dobrej jakości wysokoprocentowy alkohol (Everclear, wódka, brandy lub inne mocne trunki)
• Butelki z pipetą
• Ostry nóż (do siekania ziół)

INSTRUKCJE

Skoro masz już cały potrzebny sprzęt, pora przejść do przygotowania własnej nalewki ziołowej. Przy robieniu nalewek nie trzeba trzymać się aptekarskich proporcji – wielu zielarzy stawia na swobodniejsze, tradycyjne podejście i odmierza ilości „na oko”.

1. Na czystym, dobrze przygotowanym stanowisku pracy drobno posiekaj zioła.

2. Napełnij jeden ze szklanych słoików mniej więcej do ⅔ wysokości rozdrobnionym surowcem roślinnym.

3. Dopełnij słoik alkoholem aż po sam brzeg. Im wyższa zawartość alkoholu, tym więcej związków czynnych wyciągnie on z ziół. Najczęściej do nalewek stosuje się alkohol o mocy 40–50% (80–100 proof).

4. Dokładnie zakręć słoiki i odstaw je w chłodne, suche i ciemne miejsce. Kilka razy w tygodniu wstrząśnij nimi, aby wymieszać zawartość.

Wskazówka: jeżeli zauważysz, że część alkoholu odparowała podczas maceracji, po prostu dolej go do pełna. Staraj się utrzymywać słoik dobrze wypełniony i szczelnie zamknięty – zmniejsza to ryzyko rozwoju pleśni lub bakterii.

Po około 6–8 tygodniach nalewka będzie gotowa do rozlania do buteleczek.

5. Przelej nalewkę przez gazę serowarską lub filtr do kawy, aby oddzielić płyn od stałej masy roślinnej.

6. Przefiltrowaną nalewkę rozlej do butelek z zakraplaczem, żeby wygodnie i precyzyjnie ją dawkować. Nie zapomnij opisać buteleczek – podaj nazwę użytego zioła oraz datę przygotowania nalewki. Możesz też dopisać sugerowane dawkowanie, moc alkoholu i inne ważne informacje.

Najlepsze zioła do robienia własnych nalewek ziołowych

Jak już wspomnieliśmy, istnieje wiele ziół, które mogą zapewnić naprawdę imponujące korzyści. Poniżej znajdziesz nasze propozycje najlepszych roślin do przygotowywania nalewek.

RUMIANEK

• Wspiera trawienie
• Działa kojąco i relaksująco
• Bogate źródło przeciwutleniaczy i flawonoidów

Do przygotowywania nalewek wykorzystuje się dwa podstawowe rodzaje rumianku – rumianek niemiecki rumianek oraz rumianek angielski. To zioło od setek lat stosowane jest w rozmaitych kulturach w wielu różnych celach. Rumianek najbardziej znany jest ze swojego wyciszającego działania, które sprzyja spokojnemu snu, ale może też łagodzić niestrawność, wspomagać pracę układu pokarmowego i koić skórę.

Rumianek jest dobrym źródłem przeciwutleniaczy – związków, które pomagają ograniczać stres oksydacyjny wywołany przez wolne rodniki. Zioło to cenione jest również za wysoką zawartość flawonoidów, substancji powiązanych ze wsparciem prawidłowego funkcjonowania układu krążenia.

KOCIMIĘTKA

• Działanie odprężające
• Wspiera w stanach niepokoju i rozdrażnienia
• Sprzyja spokojnemu, regenerującemu snu

Kocimiętka najczęściej kojarzy się z silnym, zmieniającym zachowanie efektem, jaki wywołuje u kotów. Poza tym ma jednak sporo do zaoferowania także ludziom. Kwiatowe wierzchołki tej rośliny od dawna stosuje się ze względu na ich kojący wpływ na ciało i umysł.

Ten sam związek chemiczny w kocimiętce, który wprawia koty w euforię, u ludzi działa zupełnie odwrotnie. Wywołuje efekt relaksujący, pomagając w chwilach niepokoju czy nerwowości oraz ułatwiając głęboki, regenerujący sen. Dodatkowo kocimiętka jest bogata w szereg cennych witamin i minerałów.

MIĘTA PIEPRZOWA

• Łagodzące i chłodzące działanie
• Wspiera trawienie
• Zmniejsza apetyt

Mięta pieprzowa to roślina, która rośnie wyjątkowo bujnie i jeśli jej na to pozwolić, stopniowo opanuje cały ogród. Dzięki świeżemu, intensywnie chłodzącemu aromatowi jest chętnie wykorzystywana w aromaterapii, gdzie pomaga w koncentracji i rozjaśnia umysł. Mięta pieprzowa łagodnie koi również żołądek, wspierając prawidłowe trawienie.

Za chłodzące działanie mięty pieprzowej w głównej mierze odpowiada związek aromatyczny mentol. Stosowana miejscowo zapewnia przyjemne uczucie ukojenia i orzeźwienia. Niektóre aktywne składniki mięty pieprzowej łączy się także ze zmniejszonym łaknieniem, dlatego uznaje się, że może ona wspierać kontrolę apetytu i zarządzanie masą ciała.

MELISA LEKARSKA

• Wspiera trawienie
• Działa kojąco
• Pomaga zwalczać drobnoustroje

Melisa to wieloletnie zioło z rodziny mięty. Jej liście mają przyjemny, cytrynowy aromat i są wykorzystywane do przygotowywania naparów oraz ekstraktów. Tradycyjnie melisę stosowano w wielu celach, między innymi dla wsparcia prawidłowego trawienia oraz regulowania cyklu miesiączkowego.

Melisa działa relaksująco na układ nerwowy, dlatego warto sięgnąć po nią w chwilach napięcia czy rozdrażnienia. Może również sprzyjać spokojnemu, regenerującemu snu. W badaniach wykazuje ponadto wyraźne działanie przeciwbakteryjne – udowodniono jej skuteczność m.in. wobec Listeria monocytogenes i Staphylococcus aureus.

JAK STOSOWAĆ NALEWKI ZIOŁOWE

Ziołowe nalewki sprzedawane są zazwyczaj w niewielkich buteleczkach z pipetą, wypełnionych alkoholem, w którym macerowano rośliny. Ich ogromną zaletą jest to, że można je przyjmować na kilka wygodnych sposobów.

Jedną z najpopularniejszych metod jest aplikacja podjęzykowa – wystarczy umieścić kilka kropli pod językiem, skąd substancje aktywne bardzo szybko przedostaną się do krwiobiegu. Nalewkę można też dodać do zup, koktajli, soków, a nawet herbat.

Nalewki ziołowe nadają się również do stosowania zewnętrznego. Można delikatnie wmasować je bezpośrednio w skórę albo nanieść na wybrane miejsce za pomocą wacika lub czystej ściereczki.

Możliwości wykorzystania nalewek są praktycznie nieograniczone – kluczowe jest jednak przestrzeganie odpowiedniego dawkowania. Na szczęście w przypadku wielu roślin istnieje dość szeroki zakres dawek uznawanych za bezpieczne. Mimo to najlepiej zawsze zaczynać od małych ilości i obserwować, jak organizm reaguje na preparat.

Na koniec ważna uwaga: ponieważ nalewka zawiera wysokoprocentowy alkohol, przechowuj ją w miejscu całkowicie niedostępnym dla dzieci!

Steven Voser

Steven Voser jest niezależnym dziennikarzem specjalizującym się w tematyce konopi. Od ponad 6 lat pisze o wszystkim, co związane z weedem – od uprawy, przez sposoby konsumpcji, aż po dynamicznie rozwijającą się branżę i niejednoznaczne regulacje prawne, które ją otaczają.

Przeczytaj pełną biografię