Jakie korzyści zdrowotne dają ostre papryczki?

Papryczki chili: dla ich miłośników to jedna z największych przyjemności na świecie. A oprócz wyjątkowego smaku, czy wiesz, że uważa się je także za całkiem korzystne dla zdrowia?

Badania nad ich potencjalnym wpływem wciąż trwają. Przyjrzymy się więc bliżej, co już o tym wiadomo i w jaki sposób papryczki mogą działać na naszą korzyść – poza dodawaniem ognia naszym potrawom!

Czy ostre papryczki są zdrowe?

Papryczki chilli zawierają szereg związków, z których najsłynniejszy jest kapsaicyna. To właśnie kapsaicyna odpowiada za charakterystyczne uczucie pieczenia i ostrość dań, w których wykorzystuje się ostre papryki.

Oprócz tego, że dla wielu osób są kulinarną rozkoszą (a dla innych istnym wyzwaniem), kapsaicyna ma również zastosowania prozdrowotne. W ostrych papryczkach znajdziemy jednak znacznie więcej niż tylko kapsaicynę. Poza bogactwem witamin i minerałów, obecne są w nich także następujące związki:

• Kapsantyna: karotenoid odpowiedzialny za czerwone zabarwienie, silny przeciwutleniacz
• Wiolaksantyna: kolejny karotenoid, występujący głównie w żółtych papryczkach chilli i nadający im barwę
• Luteina: odpowiada za zielony kolor niektórych papryk, łączona z korzystnym wpływem na wzrok
• Kwas synapowy: związek o działaniu przeciwutleniającym
• Kwas ferulowy: silny przeciwutleniacz

Podsumowując: tak, ostre papryczki są zdrowe. W praktyce sprawa jest jednak nieco bardziej złożona. Chilli rzeczywiście obfituje w korzystne substancje, ale warto zwrócić uwagę na ilości, w jakich je spożywamy. Dla większości osób maksimum to jedna–dwie ostre papryczki na cały posiłek, a wiele osób zjada ich jeszcze mniej.

Oznacza to, że choć papryczki są dla Ciebie dobre, możesz jeść ich zbyt mało, by w pełni wykorzystać potencjalne korzyści zdrowotne. Mimo to poniżej przyjrzymy się bliżej właściwościom prozdrowotnym związków zawartych w ostrych papryczkach.

7 korzyści z jedzenia ostrych papryczek

Przyjrzymy się tutaj siedmiu dość powszechnym problemom zdrowotnym i ocenimy, w jaki sposób papryczki chilli (lub ich aktywny składnik, kapsaicyna) mogą potencjalnie pomagać w ich leczeniu albo łagodzeniu objawów.

Przeziębienie i grypa

Papryczkom chilli przypisuje się działanie łagodzące objawy przeziębienia i grypy. Dzieje się tak z dwóch powodów. Po pierwsze, są bogatym źródłem beta-karotenu, witaminy C oraz innych przeciwutleniaczy, które wspierają organizm w walce z infekcjami („Antioxidants: In depth”, 2013). Szacuje się, że niektóre odmiany chilli mogą zawierać nawet 3–4 razy więcej witaminy C niż pomarańcze – co jest o tyle wygodne, że zjedzenie „porcji pomarańczy” w postaci ostrych papryczek raczej nie brzmi zachęcająco!

Jeśli chodzi o łagodzenie samych objawów przeziębienia czy grypy, kapsaicyna może tymczasowo udrożnić drogi oddechowe i złagodzić niealergiczy nieżyt nosa (Gevorgyan, 2015). W niektórych sytuacjach, aby w pełni wykorzystać jej działanie, potrzebne są preparaty na bazie kapsaicyny, ale w wielu przypadkach porządnie pikantny posiłek w zupełności wystarczy, by odblokować zatkany nos. Choć efekt nie utrzymuje się długo, potrafi przynieść krótkotrwałą ulgę w bardzo dokuczliwym objawie.

Przewodzenie bólu

Kapsaicyna jest również znana z tego, że wpływa na przekazywanie bólu – potrafi je zaburzać, a nawet częściowo „wyłączać” (Gašparini i in., 2020). Dzieje się tak nawet w dawkach spotykanych podczas zwykłego spożywania ostrych potraw. Ta wiedza od dawna znajduje praktyczne zastosowanie w medycynie. Rozgrzewające maści i kremy, które wciera się w obolałe mięśnie, by złagodzić ból i napięcie, mają kapsaicynę jako główny składnik aktywny.

Choć preparaty stosowane na skórę są obecnie podstawowym sposobem wykorzystania kapsaicyny przy bólach mięśni i stawów, jej potencjał jest znacznie szerszy. W jednym z badań oceniano krem na bazie kapsaicyny jako środek wspomagający leczenie migren. U ponad 50% uczestników odnotowano złagodzenie dolegliwości, co było wynikiem istotnie lepszym niż w grupie kontrolnej stosującej wazelinę (Cianchetti, 2020).

Wartości odżywcze

Jak łatwo zauważyć, papryczki chilli są niezwykle bogate w składniki odżywcze. Dla większości z nas większy sens ma jednak sięganie po łagodniejsze odmiany. Carolina Reaper jest co prawda nafaszerowana kapsaicyną, ale w praktyce zniesiemy jedynie jej niewielki kawałek, zanim będziemy musieli odsapnąć.

Nieco łagodniejsze papryczki chilli mają tę zaletę, że można je jeść w dużo większych ilościach. Dzięki temu jesteśmy w stanie naprawdę skorzystać z całej gamy prozdrowotnych związków, które zawierają — w tym z tych wymienionych powyżej.

Stan zapalny

Uważa się, że ostre papryczki wpływają na stany zapalne w organizmie. Działają one poprzez receptory kapsaicyny, a dokładniej receptory (kanały) TRPV1. TRPV1 bierze udział zarówno w obwodowych stanach zapalnych tkanek powierzchniowych, jak i narządów wewnętrznych. Oddziałując na ten układ, kapsaicyna może potencjalnie ograniczać nasilenie reakcji zapalnej (Frias & Merighi, 2016).

Pełne spektrum możliwych zastosowań tej właściwości kapsaicyny nie zostało jeszcze poznane. Jednym z kierunków badań jest jej ewentualne wykorzystanie we wspomaganiu leczenia alergii i astmy. W jednym z eksperymentów zastosowano donosowy spray z kapsaicyną i zaobserwowano złagodzenie objawów (Bernstein, 2011).

Nadal jednak potrzebne są szeroko zakrojone badania, aby dobrze zrozumieć, w jaki sposób kapsaicyna wpływa na procesy zapalne i jak można byłoby ten efekt bezpiecznie wykorzystać. Na razie, jeśli zmagasz się z przewlekłym stanem zapalnym, objadanie się ostrymi papryczkami raczej nie będzie najlepszym rozwiązaniem.

Metabolizm

Od dawna mówi się, że kapsaicyna przyspiesza metabolizm – i rzeczywiście, istnieją na to solidne dowody. W jednym z przeglądów stwierdzono, że kapsaicyna, ponownie za pośrednictwem receptorów TRPV1, zwiększa ekspresję UCP2 i w ten sposób „podkręca” tempo przemiany materii (McCarty i in., 2015). W badaniach na gryzoniach ta właściwość wiązała się z korzystnym wpływem na takie problemy zdrowotne jak: miażdżyca, zespół metaboliczny, cukrzyca, otyłość, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, przerost mięśnia sercowego, nadciśnienie oraz ryzyko udaru.

Uważa się, że kapsaicyna i jej analogi, takie jak kapsiat, zwiększają wydatkowanie energii i nasilą spalanie tłuszczu (Ludy i in., 2012). Efekt ten ma dwa główne aspekty. Po pierwsze, samo przetwarzanie tych związków przez organizm umiarkowanie przyspiesza metabolizm, zwiększając ogólne tempo przemiany materii. Po drugie, kapsaicyna może ograniczać apetyt, zwłaszcza gdy jest spożywana we wcześniejszych porach dnia.

Tak jak w przypadku innych potencjalnych zastosowań, wyraźne rezultaty pojawiają się jednak dopiero przy dość wysokich dawkach. Dlatego trudno jednoznacznie stwierdzić, czy samo regularne jedzenie ostrych papryczek wystarczy, aby realnie przyspieszyć metabolizm.

Ciśnienie krwi i tętno

Przeprowadzono już wiele badań nad wpływem kapsaicyny na tętno oraz ciśnienie krwi. Wyniki tych prac są jednak w dużej mierze rozbieżne.

W jednej metaanalizie obejmującej liczne badania stwierdzono, że kapsaicyna nie wywołuje istotnego statystycznie wpływu ani na tętno, ani na ciśnienie krwi (Shirani, 2021). Autorzy zwrócili jednak uwagę na potrzebę prowadzenia dalszych, lepiej zaprojektowanych badań, aby dokładniej wyjaśnić ten temat. Choć więc wnioski ogólne były niejednoznaczne, istnieje wiele pojedynczych prac sugerujących coś przeciwnego.

Trawienie

Uważa się, że ostre papryczki mogą wspierać trawienie, a także łagodzić dolegliwości trawienne, takie jak zespół jelita drażliwego (IBS). W jednym z badań podkreślono szerokie możliwości zastosowania papryczek chilli w problemach ze strony przewodu pokarmowego. Należą do nich: niestrawność, brak apetytu, choroba refluksowa przełyku oraz wrzody żołądka (Maji & Banerji, 2021).

W innym badaniu skupiono się konkretnie na wpływie chilli na IBS i stwierdzono, że osoby przyjmujące sproszkowaną papryczkę zauważały korzystne efekty w porównaniu z grupą kontrolną (Bortolotti & Porta, 2011).

W obu przypadkach warto jednak pamiętać, że papryczki chilli potrafią też solidnie podrażnić żołądek – o czym wiele osób doskonale wie z autopsji. Jak najbardziej możesz eksperymentować z ostrymi papryczkami, by poprawić trawienie, ale rób to ostrożnie i zwracaj uwagę na ewentualny dyskomfort czy dolegliwości, które mogą się pojawić.

Które ostre papryczki są dla ciebie najlepsze?

Jak pewnie zauważyłeś, kapsaicyna jest głównym związkiem odpowiadającym za większość opisanych wyżej efektów. Papryczki chilli są jej wyjątkowo bogatym źródłem, a poza nimi trudno ją znaleźć gdzie indziej. Podczas gdy przeciwutleniacze można czerpać z wielu produktów, kapsaicyna jest zdecydowanie mniej powszechna.

Z tego powodu zazwyczaj im ostrzejsza papryczka, tym lepiej! Warto jednak podejść do tego z rozsądkiem – nie ma sensu kupować odmian, których nie jesteś w stanie zjeść. Ogólnie można przyjąć, że im więcej kapsaicyny zawiera konkretna papryczka, tym większe może mieć ona potencjalne korzyści.

Czy ostre papryczki mają skutki uboczne?

Papryczki chilli mają też swoje minusy. Najważniejszy z nich jest dość oczywisty: dla wielu osób jedzenie ostrych potraw jest po prostu nieprzyjemne. Nawet jeśli lubisz pikantne jedzenie, spożywanie dużej ilości ostrych papryk może powodować niepożądane skutki uboczne:

• Problemy trawienne
• Uczucie pieczenia po kontakcie z papryką
• Niektóre badania odnotowały większą częstość występowania raka pęcherzyka żółciowego, żołądka, jamy ustnej i gardła u osób jedzących dużo chilli, zwłaszcza w Indiach (Notani & Jayant, 1987).

Podsumowując, jedzenie papryczek chilli można uznać za ogólnie korzystne dla zdrowia, o ile nie odczuwasz po nich niepożądanych skutków. Jeśli zauważysz, że łagodzą pewne dolegliwości, będzie to dodatkowy atut. Chociaż wszystko wskazuje na to, że kapsaicyna rzeczywiście ma prozdrowotne właściwości, nie warto traktować ostrego jedzenia jako zamiennika dla ogólnie zdrowego stylu życia.

Max Sargent

Max pisze od ponad dekady, a w ostatnich latach wyspecjalizował się w dziennikarstwie konopnym i psychodelicznym. Tworzył treści m.in. dla Zamnesia, Royal Queen Seeds, Cannaconnection, Gorilla Seeds, MushMagic i innych marek, dzięki czemu świetnie zna różne segmenty tej branży.

Przeczytaj pełną biografię