Czy można ponownie wykorzystać włókno kokosowe?

Dla ogrodników z prawdziwą „zieloną ręką” pomysł ponownego wykorzystania włókna kokosowego może brzmieć wyjątkowo kusząco. Choć ponowne użycie podłoża kokosowego ma sporo zalet, istnieją też istotne wady, które dla wielu osób będą wystarczającym powodem, by całkowicie zrezygnować z takiej praktyki.

Zanim jednak podejmiesz jakiekolwiek działania, warto dobrze zrozumieć, czym dokładnie jest coco coir i jak możesz wykorzystać je na swoją korzyść. Ten wpis ma dać Ci solidne podstawy – po lekturze będziesz wiedzieć, czym jest włókno kokosowe i jak rozsądnie je ponownie zagospodarować.

Czym jest coco coir?

Jeśli nie miałeś jeszcze do czynienia z włóknem kokosowym (coco coir), możesz pomyśleć, że to zwykła ziemia ogrodnicza. Niezależnie jednak od tego, czy ma formę drobno zmieloną, czy grubszą, coco to w rzeczywistości włóknista łupina orzechów kokosowych. Z tej łupiny pozyskuje się trzy produkty ogrodnicze: włókno kokosowe, pył kokosowy oraz chipsy kokosowe.

Ze względu na wysoką zawartość sodu i potasu naturalnie występujących we włóknie kokosowym, materiał ten musi przejść proces buforowania, aby nadawał się do uprawy. Podczas buforowania coco moczy się nawet do 24 godzin w roztworze o wysokim stężeniu wapnia. Celem jest wymiana nadmiaru sodu i wyrównanie poziomu potasu.

Następnie włókno jest dokładnie przepłukiwane wodą, aby usunąć wypłukany sód, pozostawiając w podłożu głównie wapń. Główne zadanie buforowania polega na wyeliminowaniu toksycznych ilości sodu oraz zapobieganiu blokadzie pobierania wapnia i magnezu.

Na początku stosowania coco w uprawach hydroponicznych procesu buforowania często w ogóle nie wykonywano. Skutkowało to poważnymi problemami, które nierzadko kończyły się całkowitym zniszczeniem plonu.

O czym pamiętać przed ponownym użyciem

Zanim zaczniesz ponownie wykorzystywać włókno kokosowe (coco coir), musisz wziąć pod uwagę trzy kluczowe kwestie: strukturę podłoża, zdolność do zatrzymywania składników odżywczych oraz jego „historię” pod kątem patogenów.

STRUKTURA

Jeśli chodzi o strukturę, kluczowe jest zrozumienie, że fizyczne właściwości parowanego i sterylizowanego włókna kokosowego pogarszają się znacznie szybciej niż w przypadku jego surowej postaci. Dotyczy to zwłaszcza podłoża płukanego i chemicznie buforowanego – jego drobna, gąbczasta struktura z czasem się kurczy i odkształca, szczególnie pod koniec cyklu życia. W efekcie w podłożu pozostaje mniej przestrzeni powietrznej, za to zwiększa się zdolność zatrzymywania wody.

Oznacza to, że trzeba zachować ostrożność przy praktykach nawadniania, zwłaszcza po wykorzystaniu kokosa do upraw roślin o krótkim cyklu. Przy 3. i 4. cyklu uprawy może okazać się konieczne dodanie 10–20% świeżego włókna kokosowego lub perlitu, aby uzyskać satysfakcjonujące rezultaty.

ZATRZYMYWANIE SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH

Jeśli chodzi o zatrzymywanie składników odżywczych, odpowiednio buforowane włókno kokosowe pozostaje chemicznie stabilne przez cały okres użytkowania. Dotyczy to w jeszcze większym stopniu podłoży, które zostały zbuforowane tak, by w pełni wykorzystać swój specyficzny potencjał wymiany kationów.

Z tego powodu podlewanie włókna kokosowego roztworem o niskiej pojemności wymiany kationowej (CEC) pozwala obniżyć EC bez zrywania warstwy buforowej. W przeciwieństwie do tego, używanie samej wody może prowadzić do zaburzeń równowagi chemicznej. Przy płukaniu roztworem o niskim EC, kokos reaguje szybciej i wymaga mniej płukań niż mieszanki na bazie torfu.

HISTORIA PATOGENÓW

Historia występowania patogenów w podłożu to kluczowy czynnik, który trzeba wziąć pod uwagę przy ponownym użyciu kokosowego włókna, aby ocenić ogólną kondycję uprawy i przewidzieć jej reakcję. Nawet śladowe ilości chorobotwórczych organizmów mogą sprawić, że coco przestanie się nadawać do skutecznej uprawy marihuany. Dobrym przykładem jest holenderska choroba wiązów – patogen blokuje system przewodzenia wody w roślinie, prowadząc do jej więdnięcia i ostatecznie zamierania.

PRZYGOTOWANIE COCO DO PONOWNEGO UŻYCIA

Wciąż trwa dyskusja, jak długo i ile razy można ponownie wykorzystywać podłoże kokosowe. Niektórzy twierdzą, że nadaje się ono do użytku nawet przez rok, co przy roślinach o krótkim cyklu oznacza 3–4 zbiory. Inni są zdania, że włókno kokosowe można użyć jeszcze więcej razy, o ile jego jakość jest dobra i odpowiednio je się przygotuje.

Aby uniknąć innych problemów, niezwykle ważna jest właściwa pielęgnacja kokosu przeznaczonego do ponownego użycia. Pierwszym krokiem jest usunięcie martwej celulozy, czyli resztek korzeni pozostałych po poprzednich roślinach. W tym celu podłoże kokosowe trzeba rozdrobnić i przesiać przez sito o oczkach 0,635 cm. Większe fragmenty korzeni można następnie ręcznie wybrać i wyrzucić.

Produkty enzymatyczne, takie jak Hygrozyme czy Multi Zen, można stosować w późniejszych fazach wzrostu, aby rozłożyć pozostały, rozkładający się materiał organiczny. Kluczowe jest, by nie pozostawiać martwych korzeni w podłożu, ponieważ sprzyjają one powstawaniu środowiska o niskiej zawartości tlenu, czyli warunków beztlenowych.

Po usunięciu resztek korzeni włókno kokosowe należy dokładnie przepłukać roztworem nawozowym o niskim EC lub czystą wodą. Ma to na celu przywrócenie zbilansowanego poziomu składników odżywczych, które zostały wyczerpane w poprzednim cyklu uprawy.

Ponowne wykorzystanie włókna kokosowego: to jest możliwe

Odpowiadając na pytanie: tak, włókno kokosowe można z powodzeniem używać ponownie – i zwykle daje to bardzo dobre efekty. Zaobserwowano, że przy kolejnym wykorzystaniu podłoża kokosowego silniej ujawnia się aktywność pożytecznych mikroorganizmów obecnych w tym medium, zwłaszcza grzybów mikoryzowych i Trichoderma. Organizmów tych z czasem przybywa, co przekłada się na coraz większy potencjał wzrostu roślin.

Wielu hodowców zauważyło, że włókno kokosowe najlepiej sprawdza się przy drugim, a nawet trzecim użyciu, ponieważ w podłożu zdążyła się już wykształcić stabilna równowaga jonów w ramach wymiany kationowej. W praktyce oznacza to lepsze warunki dla systemu korzeniowego w kolejnych uprawach.

Ostatecznie decyzja o ponownym wykorzystaniu kokosa należy do hodowcy, ale w najgorszym razie zużyte włókno kokosowe można zawsze dodać do mieszanki glebowej roślin uprawianych na zewnątrz, poprawiając jej strukturę.

Miguel Antonio Ordoñez

Absolwent kierunku mass media i komunikacja, Miguel Ordoñez jest doświadczonym autorem z ponad 13‑letnim stażem, który od 2017 roku specjalizuje się w tematyce związanej z konopiami. Systematyczne, wnikliwe badania połączone z osobistymi doświadczeniami pozwoliły mu zbudować rozległą i pogłębioną wiedzę w tej dziedzinie.

Przeczytaj pełną biografię