Owoce, które możesz uprawiać w domu

Ludzie zaczęli uprawiać rośliny mniej więcej 10 000 lat temu – od tamtej pory zmieniło się naprawdę wiele. Wciąż wiele osób wybiera uprawę żywności na zewnątrz, co oznacza pełną zależność od lokalnego klimatu i kaprysów pogody. Nowoczesne konstrukcje, takie jak szklarnie, pozwalają nam jednak tworzyć własne, idealne mikroklimaty. A hodowcy mogą pójść o krok dalej i przenieść uprawy bezpośrednio do domu. Nasze mieszkania są ocieplone, mają centralne ogrzewanie, instalacje wodne i mogą być oświetlane bardzo mocnymi lampami. Tak samo jak zapewniają nam ciepło i chronią przed pogodą, tak samo świetnie sprawdzają się jako miejsce do uprawy rozmaitych egzotycznych owoców, które w ogrodzie szybko by przemarzły lub obumarły.

Poniżej wyjaśnimy zalety uprawy roślin owocowych w domu, a także potencjalne problemy, z którymi możesz się spotkać. Następnie poznasz dziesięć gatunków, które wyjątkowo dobrze radzą sobie w czterech ścianach. Zamiast ograniczać się do monstery czy sansewierii, posadź w domu rośliny, z których naprawdę zbierzesz plony!

Dlaczego warto uprawiać owoce w domu?

Dlaczego w ogóle uprawiać owoce w domu? My odpowiadamy pytaniem na pytanie: a dlaczego nie? I tak płacisz rachunki za ogrzewanie, wodę i światło, więc czemu nie zaprosić do swojego mieszkania kilku zielonych towarzyszy, którzy skorzystają z tych warunków? Nie chodzi tylko o jabłonie czy grusze – we własnych czterech ścianach możesz doczekać się fig, brzoskwiń, a nawet oliwek!

Najważniejsze powody, dla których warto uprawiać rośliny owocowe w domu:

• Kontrolowane warunki: W porównaniu z ogrodem, wnętrza domów są pod względem klimatu bardzo stabilne. Zazwyczaj jest w nich ciepło, lekko wilgotno i na tyle jasno, by ludzie mogli normalnie funkcjonować. Przy okazji są to również świetne warunki dla wielu gatunków roślin owocowych. Dodatkowo ogrodnik może poprawić im komfort, zapewniając regularne podlewanie czy doświetlanie lampami. W tym czasie rośliny są całkowicie chronione przed kaprysami pogody i zmiennym nasłonecznieniem.
• Zbiory przez cały rok: Nowoczesne budynki świetnie zatrzymują i wytwarzają ciepło. Nawet gdy na zewnątrz panuje mróz, w środku jest przytulnie. Dzięki temu nawet osoby mieszkające w chłodnym klimacie mogą uprawiać egzotyczne rośliny owocowe przez cały rok.
• Oszczędność miejsca: Wiele odmian roślin owocowych zostało wyhodowanych specjalnie z myślą o niewielkich przestrzeniach wewnątrz domu. Pusty parapet czy wolny kąt pokoju możesz z powodzeniem wykorzystać, zamieniając go w mały, domowy sad. Takie rośliny nie tylko pięknie wyglądają, ale też – w mniejszym lub większym stopniu – obficie owocują, a ich zbiór daje sporo satysfakcji.

Kiedy wysiewać nasiona?

Udana uprawa pod gołym niebem wymaga pilnowania terminów wysiewu każdej rośliny, którą chcesz mieć w ogrodzie. W przypadku owoców uprawianych w domu z nasion ta konieczność niemal znika. Nasiona roślin owocowych możesz kiełkować praktycznie wtedy, kiedy masz na to ochotę. Mimo to warto zgrać wysiew z porą roku za oknem – może to realnie obniżyć koszty. Na przykład wiosenny wysiew na parapecie oznacza więcej naturalnego ciepła i światła słonecznego, więc mniej będziesz musiał_a zapewniać samodzielnie.

W zależności od tego, jak bardzo jesteś cierpliwy_a, wcale nie musisz zaczynać przygody z roślinami owocowymi od nasion. W porównaniu z jednorocznymi warzywami, wiele gatunków owoców kiełkuje wolno i długo się rozrasta, zanim się dobrze przyjmie. Jeśli masz mało czasu albo zależy Ci na jak najszybszych zbiorach, możesz po prostu kupić gotowe sadzonki lub nawet w pełni wyrośnięte rośliny.

Potencjalne problemy z roślinami

Uprawa roślin w domu ma wiele zalet, ale nie oznacza to, że są one całkowicie wolne od problemów. Nawet w bezpiecznym, osłoniętym środowisku mogą pojawić się szkodniki, choroby i inne czynniki, które spowalniają wzrost lub całkowicie niszczą uprawę, jeśli nie zostaną odpowiednio opanowane. Oto najczęstsze problemy, z jakimi możesz się spotkać przy uprawie roślin owocowych w pomieszczeniach:

• Szkodniki i choroby: Wiele szkodników i chorób znanych z ogrodu potrafi równie skutecznie zaatakować rośliny domowe. Choć inwazje zdarzają się rzadziej, mszyce, mączliki, przędziorki czy ziemiórki mogą przedostać się do wnętrza na różne sposoby, na przykład z zainfekowaną ziemią lub materiałem roślinnym. Choroby takie jak mączniak prawdziwy czy zgnilizna korzeni również mogą dotykać roślin w domu, zwykle w wyniku niewłaściwej wilgotności powietrza lub błędnego nawadniania.
• Przelewanie i przesuszanie: Podobnie jak rośliny w szklarni, te rosnące w salonie czy kuchni nie mogą liczyć na regularne opady deszczu. Z pozoru wystarczy co jakiś czas podlać doniczkę, ale to właśnie błędy w podlewaniu są jedną z głównych przyczyn zamierania roślin domowych. Zbyt mała ilość wody prowadzi do stresu i zahamowania wzrostu, natomiast nadmiar może spowodować gnicie korzeni. Dokładne poznanie wymagań wodnych każdego gatunku pomoże ci uniknąć obu tych skrajności.
• Niedobory składników odżywczych: Ten problem może pojawić się niezależnie od miejsca uprawy. Źle skomponowane podłoże i nieodpowiedni plan dokarmiania sprawiają, że roślinom zaczyna brakować kluczowych pierwiastków, których potrzebują nie tylko do bujnego wzrostu, ale wręcz do przetrwania.
• Niewystarczająca ilość światła: Bez bezpośredniego słońca wnętrza domu mogą być przez cały rok zaskakująco ciemne, jeśli nie zadbasz o dodatkowe oświetlenie. Niektóre rośliny owocowe tolerują mniej światła, ale wszystkie potrzebują go na tyle dużo, by sprawnie fotosyntetyzować i wydać sensowny plon. Jeśli nie masz oranżerii ani dużego okna wychodzącego na południe, rozważ montaż dodatkowego oświetlenia. Potrzebne będą do tego specjalne lampy do uprawy, a nie zwykła lampa pokojowa.

10 owoców, które możesz uprawiać w domu

Świetnie – odkryłeś, że w domu możesz uprawiać pyszne i bogate w wartości odżywcze rośliny owocowe. Wiesz już, jakie daje to korzyści, ale też z jakimi wyzwaniami może się to wiązać. Czas więc przejść do sedna (a właściwie do owocu) sprawy! Poznaj 10 najlepszych roślin owocowych do uprawy w domu.

Cytryna

Chwila, chwila – przecież bez sufitów wysokich jak w pałacu Buckingham raczej nie wciśniesz drzewa cytrynowego do salonu, prawda? I tu właśnie wkracza magia selektywnej hodowli! Pomysłowi hodowcy przez lata pracowali nad odmianami karłowymi, które rzadko przekraczają 1 m wysokości. Odmiany takie jak Dwarf Improved Meyer zyskały popularność dzięki niewielkim rozmiarom oraz słodko-kwasowym, aromatycznym owocom.

Miniaturowe drzewka cytrynowe świetnie rosną w donicach o średnicy około 30 cm, ustawionych przy oknie wychodzącym na południe lub w pobliżu mocnych lamp LED. Użyj podłoża o bardzo dobrym drenażu, aby uchronić korzenie przed gniciem. Podlewaj cytrynę regularnie, gdy ziemia całkowicie przeschnie na głębokość około 7 cm, a co trzy miesiące zasilaj ją bogatym nawozem przeznaczonym do cytrusów.

Nasiona eukaliptusa cytrynowego (Lemon-Scented Gum, Eucalyptus citriodora)

(41)

(41)

Nasiona eukaliptusa cytrynowego (Lemon-Scented Gum, Eucalyptus citriodora)

Zobacz produkt

Truskawki

Jeśli chodzi o uprawę truskawek w domu, możesz zacząć albo od dobrze rozwiniętych sadzonek z centrum ogrodniczego, albo od paczuszki nasion. Nasiona truskawek kiełkują nawet do miesiąca, więc w tym drugim przypadku trzeba uzbroić się w cierpliwość!

Zanim jednak skiełkują, wymagają stratyfikacji. Wystarczy włożyć szczelnie zamknięte opakowanie z nasionami na miesiąc do lodówki, żeby „oszukać” je, że właśnie przetrwały zimę. Gdy wyjmiesz je i przeniesiesz w temperaturę pokojową, otrzymają sygnał, że nadeszła wiosna. Rozsyp nasiona na tackę wypełnioną dobrej jakości kompostem i delikatnie je zraszaj. Na wierzch załóż pokrywę do utrzymania wilgotności i ustaw tackę na jasnym parapecie. Gdy siewki osiągną około 3 cm wysokości, ostrożnie przesadź je do większych doniczek.

Jeśli nie masz czasu na samodzielne przeprowadzanie kiełkowania, możesz po prostu kupić dorosłą roślinę w pobliskiej szkółce. Przesadź ją do dużej donicy wypełnionej żyznym podłożem, aby pobudzić bujny wzrost. Stosuj nawóz bogaty w azot co dwa tygodnie, gdy roślina nie kwitnie ani nie owocuje, a mieszankę z przewagą fosforu co dwa tygodnie w okresie kwitnienia i zawiązywania owoców.

Limonka

Jeśli marzy ci się uprawa limonki w domu, najlepiej zacząć od młodej, już dobrze ukorzenionej rośliny. Wybierz w szkółce najzdrowszy okaz, jaki znajdziesz, i od razu dokup większą donicę (nawet do 50 cm średnicy). Przygotuj przepuszczalne podłoże, dodaj odrobinę proszku z grzybów mikoryzowych, aby wzmocnić rozwój korzeni, i przesadź drzewko do nowego „mieszkania”.

Jeśli masz do dyspozycji ogród zimowy, twoje drzewko szybko się odwdzięczy bujnym wzrostem. W przeciwnym razie ustaw je na najbardziej nasłonecznionym parapecie w domu. Gdy nie masz dostępu do odpowiedniej ilości słońca, zainwestuj w porządną lampę do uprawy i doświetlaj roślinę co najmniej przez sześć godzin dziennie.

Podlewaj limonkę dopiero wtedy, gdy ziemia przeschnie na głębokość około 7 cm. Regularnie dokarmiaj ją bogatym nawozem do cytrusów – mniej więcej raz na trzy miesiące.

Figi

Drzewka figowe rzadko uprawia się z nasion, ponieważ do ich skutecznego kiełkowania potrzebne są wymagające i czasochłonne procesy skaryfikacji oraz stratyfikacji. Jeśli jednak masz znajomego z figowcem albo mieszkasz w rejonie, gdzie rosną dziko, możesz z łatwością pobrać sadzonkę i wyhodować własne drzewko w domu.

Aby to zrobić, użyj ostrego, zdezynfekowanego noża i wykonaj cięcie tuż pod węzłem, uzyskując sadzonkę o długości około 25 cm. Usuń większość liści, pozostawiając tylko kilka na samym wierzchołku. Sadzonkę umieść w wilgotnym, ale dobrze przepuszczalnym podłożu, pamiętając, aby pod ziemią znalazły się co najmniej dwa węzły.

Utrzymuj podłoże stale lekko wilgotne, a doniczkę postaw w ciepłym miejscu z rozproszonym światłem. Na rozwinięcie się systemu korzeniowego może potrzeba kilku tygodni. Gdy sadzonka się przyjmie, przesadź ją do większej doniczki i ustaw w pełnym słońcu lub pod mocną lampą do doświetlania roślin. Co dwa tygodnie podawaj płynny nawóz z ekstraktu z wodorostów, a podlewaj dopiero wtedy, gdy wierzchnia warstwa podłoża przeschnie na głębokość około 3 cm.

Morele

Drzewka morelowe wyhodowane z pestek potrafią potrzebować nawet pięciu lat, zanim zaczną owocować. Zamiast czekać pół dekady na soczyste plony, lepiej od razu kupić w szkółce karłową, samopylną odmianę. Ustaw roślinę w miejscu, w którym będzie otrzymywać około sześciu godzin światła dziennie. W razie potrzeby stosuj olej neem, aby ograniczyć występowanie szkodników, takich jak mszyce czy przędziorki.

Nawóz wodnorozpuszczalny o zrównoważonym składzie podawaj co sześć tygodni. Regularne przycinanie poprawi cyrkulację powietrza i pomoże nadać drzewku pożądany kształt.

Oliwki

Drzewka oliwne najlepiej rosną w dobrze przepuszczalnym podłożu składającym się głównie z piasku i perlitu. Ustaw roślinę w jak najjaśniejszym miejscu i podlewaj dopiero wtedy, gdy wierzchnia warstwa ziemi (ok. 5 cm) całkowicie przeschnie – dzięki temu unikniesz przelania i gnicia korzeni. Do zwalczania szkodników możesz używać mydła owadobójczego, aplikując je bezpośrednio po zauważeniu problemu. Nawożenie stosuj oszczędnie, wybierając nawóz o spowolnionym uwalnianiu składników, aby utrzymać drzewko w dobrej kondycji i stymulować plonowanie. Pamiętaj, że oliwki zaczynają owocować dopiero po ukończeniu około trzech lat, dlatego jeśli zależy Ci na szybkim, choć niewielkim zbiorze, kup już nieco starszy, dobrze wyrośnięty okaz.

Banany

Bananowce uprawiane w domu najlepiej czują się w przepuszczalnym podłożu doniczkowym bogatym w materię organiczną. Lubią jasne, rozproszone światło, ale jako rośliny pochodzące z dżungli nie potrzebują zbyt wiele bezpośredniego nasłonecznienia, by dobrze rosnąć. Może cię zaskoczyć, jak rozbudowany jest świat uprawy bananów. Oprócz beznasiennych, klonowanych bananów Cavendish, które znajdziesz w sklepach na całym świecie, istnieje mnóstwo innych odmian – w tym banany o czerwonej czy nawet niebieskawej skórce! Gatunki takie jak Musa Basjoo potrafią dorastać nawet do 5 m wysokości. Z kolei odmiany pokroju Musa Dwarf, trzymane w niewielkich pojemnikach, osiągają zaledwie około 30 cm.

Dla najlepszych rezultatów staraj się utrzymywać temperaturę w okolicach 24°C i co dwa tygodnie dokarmiaj rośliny ekstraktem z wodorostów oraz nawozem o wysokiej zawartości potasu – na przykład sfermentowanym sokiem z bananów i innych owoców (owocowy kanibalizm!).

Brzoskwinie

Brzoskwinie uprawiane w domu potrzebują co najmniej sześciu godzin bezpośredniego światła słonecznego dziennie. Miniaturowe odmiany, takie jak Prunus Peach Pigmy Bonanza, świetnie sprawdzają się w uprawie doniczkowej na niewielkiej przestrzeni. Gdy przyniesiesz roślinę ze szkółki do domu, przesadź ją do donicy o średnicy 40–50cm, wypełnionej uniwersalnym podłożem do roślin i solidną dawką grzybów mikoryzowych.

Nawoź raz w miesiącu preparatem o proporcjach NPK 10-10-10. Pamiętaj też o corocznym przycinaniu brzoskwini. Usuwaj przede wszystkim gałęzie rosnące do środka korony, aby utrzymać ją przewiewną i dobrze doświetloną.

Kawa

Tak, dobrze czytasz – kawę możesz z powodzeniem uprawiać we własnym domu. Od czasu do czasu zaparzysz z niej własnoręcznie zrobioną kawę, a sama roślina będzie też efektowną ozdobą i świetnym pretekstem do rozmowy!

Dobrej jakości sadzonkę kawowca znajdziesz w ofertach sklepów z egzotycznymi roślinami. Gdy już do Ciebie dotrze, przygotuj doniczkę o średnicy około 30 cm, wypełnioną dobrze przepuszczalnym, lekko kwaśnym podłożem. Przesadź swojego małego kawowca, a na powitanie obficie go podlej. Regularnie dostarczaj wodę, aby utrzymać wysoką wilgotność i odpowiedni poziom nawodnienia, a raz w miesiącu podawaj zbilansowany nawóz. Gdy jagody kawy dojrzeją, upraż ziarna i ciesz się domową, ręcznie przygotowaną kawą!

Nasiona kawowca (Coffea arabica nana)

(35)

(35)

Nasiona kawowca (Coffea arabica nana)

Zobacz produkt

Jeżyny

Jeżyny to wyjątkowo wytrzymałe rośliny, które w dużej mierze „dbają o siebie” same. Dojrzałe krzewy można kupić za niewielkie pieniądze praktycznie w każdym centrum ogrodniczym. Przesadź je do dużej donicy i ustaw w ogrodzie zimowym lub na parapecie okna wychodzącego na południe – do obfitego owocowania potrzebują co najmniej sześciu godzin światła słonecznego dziennie. Do podłoża dodaj perlitu, aby usprawnić odpływ nadmiaru wody, oraz sporą ilość dobrze przekompostowanego kompostu, który zapewni roślinom stały dopływ składników odżywczych. Co dwa miesiące zastosuj podsypkę z wermikompostu, aby utrzymać wysoki poziom dostępnych substancji odżywczych. Po zakończeniu owocowania delikatnie przytnij krzewy, by kontrolować ich rozmiar.

Pozwól owocom rozkwitnąć w domu

I to wszystko — jesteś już gotowy, by zacząć uprawiać owoce we własnych czterech ścianach! Jasne, raczej nie staniesz się dzięki temu całkowicie samowystarczalny, ale domowa uprawa to fascynujące hobby. A do tego zyskasz niewielkie zbiory, które będą świeższe i smaczniejsze niż cokolwiek, co znajdziesz na sklepowych półkach!

Luke Sumpter

Luke Sumpter, absolwent kierunku Clinical Health Sciences (BSc Hons) i pasjonat uprawy roślin, od ponad siedmiu lat pracuje jako zawodowy dziennikarz oraz autor specjalizujący się w tematyce konopi i nauk medycznych.

Przeczytaj pełną biografię