Najlepsze owoce i warzywa do uprawy w gorącym klimacie

Niezależnie od tego, gdzie mieszkasz na świecie, szybko przekonasz się, że możesz uprawiać tylko określone gatunki roślin – wszystko zależy od lokalizacji i klimatu. Owszem, część gatunków radzi sobie w wielu strefach klimatycznych dzięki ludzkim rozwiązaniom, które pozwalają kontrolować warunki środowiskowe, takim jak szklarnie, ale na zewnątrz wiele roślin wymaga bardzo konkretnych warunków.

W ciepłych regionach ogrodnicy i hodowcy mają prawdziwe bogactwo możliwości. Takie obszary zazwyczaj otrzymują znacznie więcej światła słonecznego i charakteryzują się dłuższym sezonem wegetacyjnym – to dwa kluczowe czynniki napędzające wzrost bardziej egzotycznych roślin , które w innych warunkach po prostu nie radzą sobie tak dobrze. Jeśli więc mieszkasz w ciepłym miejscu, możesz mówić o szczęściu! Wykorzystaj ten komfort, uprawiając pyszne i plenne gatunki roślin wymienione poniżej!

Dlaczego warto uprawiać owoce i warzywa w ciepłym klimacie?

Wiele jadalnych roślin najlepiej rośnie w ciepłym klimacie z kilku powodów. Przede wszystkim dlatego, że w toku ewolucji wykształciły lub wykształciły się u nich przystosowania do takich warunków. Najlepiej czują się w regionach skąpanych w słońcu, z wysokimi temperaturami utrzymującymi się zarówno w dzień, jak i w nocy.

Poza samymi przystosowaniami, gorące rejony świata mają szereg naturalnych cech wyjątkowo sprzyjających roślinom. Do najważniejszych zalet uprawy w ciepłym klimacie należą:

• Wydłużony sezon wegetacyjny: Cieplejsze strefy klimatyczne zapewniają dłuższy okres wegetacji, co oznacza znacznie wcześniejsze wiosenne daty ostatnich przymrozków oraz późniejsze jesienne pierwsze przymrozki. Pozwala to wysiewać nasiona i wysadzać rozsadę o wiele wcześniej, a nawet uzyskać kolejne zbiory z roślin, które w chłodniejszych regionach ledwo zdążyłyby dojrzeć.
• Szybszy wzrost: Temperatura wpływa na wiele procesów fizjologicznych roślin, takich jak fotosynteza, oddychanie, kiełkowanie, kwitnienie czy transpiracja. W sprzyjającym cieple rośliny ciepłolubne wchodzą na wyższe obroty i rosną wyjątkowo szybko.
• Wyższe plony: Połączenie długiego sezonu wegetacyjnego i przyspieszonego wzrostu pozwala roślinom osiągnąć pełną dojrzałość przed zakończeniem sezonu. Przekłada się to na dłuższe kwitnienie, owocowanie oraz okres zbiorów. W przeciwieństwie do chłodnych rejonów, ogrodnicy rzadko muszą kończyć uprawę, zanim rośliny oddadzą pełnię swojego potencjału.
• Większa odporność na stres: Rośliny ciepłolubne są „u siebie” w ciepłym klimacie. Gdy ich potrzeby środowiskowe są spełnione, mogą prawidłowo realizować kluczowe procesy życiowe, co ułatwia im obronę przed niektórymi szkodnikami i chorobami. W chłodniejszym klimacie, gdzie rośliny gorzej funkcjonują, łatwiej o stres i spadek odporności.

Czy wszystkie rośliny dobrze znoszą gorący klimat?

Nie wszystkie rośliny są przystosowane do upału, stałego nasłonecznienia i potencjalnie suchych warunków spowodowanych słabym nawadnianiem. O ile ogrodnicy w ciepłych regionach mogą uprawiać całą masę różnych gatunków, o tyle mają ograniczone możliwości w przypadku popularnych odmian, które najlepiej czują się w chłodniejszym klimacie, na wyższych szerokościach geograficznych. Na przykład popularne warzywa, takie jak szpinak i sałata, bardzo szybko zaczynają wybijać w pędy kwiatostanowe (przechodzą w fazę nasienną) przy pierwszych oznakach stresu cieplnego. Gorąca pogoda może też sprawić, że warzywa takie jak kalafior nabiorą gorzkiego, nieprzyjemnego smaku.

Mimo to ogrodnicy w gorącym klimacie mają tę przewagę, że mogą uprawiać rośliny przez cały rok. Wspomniane wyżej warzywa najprawdopodobniej dobrze poradzą sobie zimą i wczesną wiosną, dając takim hodowcom przedsmak obu światów.

Kiedy wysiewać nasiona?

Ogrodnicy w ciepłym klimacie mogą wysiewać i kiełkować nasiona praktycznie przez cały rok. Wysiew odpowiednich gatunków we właściwym momencie daje jednak zdecydowanie lepsze plony. Gatunki ciepłolubne, wymagające długiego okresu wegetacji, najlepiej siać wczesną wiosną. Jeśli zrobisz to w pomieszczeniu, dodatkowo znacznie wydłużysz sezon. Rozsada ogórków, pomidorów i papryczek chili już w styczniu lub lutym sprawi, że po ustąpieniu ostatnich przymrozków będziesz mieć silne, dobrze ukorzenione sadzonki gotowe do wysadzenia.

Uprawa w ciepłym klimacie ma też tę zaletę, że nie trzeba koniecznie zaczynać w domu ani w szklarni. Naturalnie długi sezon wegetacyjny pozwala w dużej mierze na bezpośredni wysiew do gruntu już na początku sezonu. Trzeba jednak pamiętać, że gorące rejony stawiają specyficzne wyzwania przy wysiewie nasion – przede wszystkim problemem jest susza.

Jeśli w twojej okolicy często występują okresy bezdeszczowe, lepsze rezultaty możesz uzyskać, produkując rozsadę w tunelu foliowym lub innym środowisku o wysokiej wilgotności powietrza. Ułatwi to prawidłowe kiełkowanie nasion i ochroni je przed przesychaniem.

W kalendarzu warto też zaznaczyć późne lato jako kolejny termin siewu. Wysiewając wtedy sałatę, boćwinę czy jarmuż, zyskasz szansę na uprawę odmian, które źle znoszą upalne lato. Jeśli w twoim regionie zimy są wyjątkowo mroźne, rozważ wysiew i uprawę tych roślin w szklarni lub tunelu foliowym.

Możliwe problemy z roślinami

Ciepły klimat ma wiele zalet, ale wiąże się też z określonymi trudnościami. Do głównych problemów przy uprawie roślin w takich warunkach należą:

• Zrzucanie kwiatów: Wysokie temperatury mogą utrudniać niektórym warzywom przejście z fazy kwitnienia do zawiązywania owoców. Utrzymujące się temperatury na poziomie 32°C i więcej wpływają na produkcję pyłku u pomidorów i papryk, a czasem powodują, że kwiaty po prostu opadają.
• Oparzenia słoneczne: Bezpośrednie, mocne słońce i upał mogą dosłownie „spalić” dojrzewające owoce. Psuje to ich wygląd, a przy okazji otwiera drogę szkodnikom i chorobom. Problem nasila się w czasie suszy – owoce marszczą się, wysychają i stają się ledwie zjadliwe.
• Zdeformowane owoce: Dyniowate, takie jak melony, ogórki czy cukinie, w wysokich temperaturach są szczególnie narażone na tworzenie zniekształconych owoców. Rośliny te potrzebują zapylenia, a w upały kwiaty pozostają otwarte znacznie krócej. Ogranicza to szansę wizyty zapylaczy, co skutkuje bezpłodnymi, źle wykształconymi owocami o nieregularnych kształtach.
• Susza: Niewłaściwe podlewanie i nawadnianie sprawia, że rośliny cierpią z pragnienia podczas okresów bez deszczu. Woda jest kluczowa dla ich funkcjonowania – od fotosyntezy po transpirację. Gdy jest jej za mało, rośliny szybko tracą jędrność, więdną i w końcu zamierają.

Najlepsze owoce i warzywa do uprawy w gorącym klimacie

No proszę, ile już wiesz o ogrodnictwie w czasie upałów! Teraz pora tę wiedzę wykorzystać w praktyce. Poniższa lista owoców i warzyw zawiera rośliny, które w ciepłym klimacie potrafią dać jedne z najlepszych plonów. Wybierz swoje ulubione gatunki i zacznij planować ogród na nadchodzący sezon!

Pomidory

Pomidory pochodzą z Ameryki Południowej, ale po raz pierwszy zostały udomowione i uprawiane w Meksyku około 500 r. p.n.e. Nic więc dziwnego, że doskonale znoszą wysokie temperatury. Jeśli kiedykolwiek próbowałeś uprawiać je w chłodniejszym klimacie, wiesz, że bez szklarni trudno im choćby zbliżyć się do pełni możliwości.

Jeśli uprawiasz warzywa w upale, masz szczęście – pomidory możesz trzymać na zewnątrz przy minimalnej ingerencji. Gdy planujesz rozpocząć uprawę w domu, wystarczy wysiać nasiona do propagatora na parapecie już w styczniu. Jeśli wolisz poczekać na cieplejsze dni, wysiej nasiona do pojemników lub bezpośrednio do gruntu, zachowując odstęp około 1 m.

Odmian pomidorów jest mnóstwo, ale wszystkie mieszczą się w dwóch typach wzrostu: indeterminantnym i determinantnym. Te pierwsze rosną jak pnącza, natomiast drugie przybierają bardziej krzaczasty pokrój.

Posadź pomidory w pełnym słońcu i raz w tygodniu dokarmiaj je płynnym nawozem z alg morskich lub emulsją rybną. Zapewni to odpowiednią ilość azotu w fazie wzrostu wegetatywnego oraz dużo fosforu i potasu w okresie kwitnienia i owocowania.

Pomidorek koktajlowy – Cerise (Lycopersicon esculentum) Nasiona

(33)

(33)

Pomidorek koktajlowy – Cerise (Lycopersicon esculentum) Nasiona

Zobacz produkt

Ananas

Ananasy najlepiej rosną w ciepłym, a najlepiej tropikalnym klimacie. Do uzyskania porządnego plonu potrzebują stałego ciepła i wysokiej wilgotności powietrza. Jeśli mieszkasz w miejscu, gdzie upały są na porządku dziennym, możesz wyhodować ananasa bez wysiewania choćby jednego nasiona.

Zamiast tego da się go sklonować z sadzonki pobranej z owocu kupionego w sklepie. Wystarczy odciąć koronę ananasa i usunąć nadmiar miąższu, aż odsłonisz zawiązki korzeni, wyglądające jak pierścień brązowych kropek. Pozostaw łodygę do przeschnięcia na kilka dni, a następnie włóż koronę do szklanki z wodą i poczekaj, aż wypuści korzenie. Gdy korzenie osiągną około 5 cm długości, przenieś je do doniczki o średnicy 15 cm wypełnionej podłożem do kaktusów z dużą domieszką perlitu.

Uprawa ananasa wymaga czasu i cierpliwości. Ustaw roślinę w pełnym słońcu i podlewaj ją regularnie. W ciągu trzech lat systematycznie przesadzaj ananasa do coraz większych donic albo przenieś go w słoneczne miejsce w gruncie, jeśli mieszkasz w strefie tropikalnej. W innym wypadku zimą trzeba będzie trzymać roślinę pod osłoną, aby przetrwała chłody. Zasilaj ją raz w tygodniu płynnym nawozem z wodorostów, a z czasem doczekasz się w pełni zasłużonych zbiorów.

Kukurydza cukrowa

Kukurydza cukrowa ma bogatą historię w Ameryce Północnej – to tam rdzennie zamieszkujące ludy rozwinęły ją z kukurydzy pastewnej. Choć wiele współczesnych odmian dobrze radzi sobie w krótkim sezonie wegetacyjnym, to właśnie w ciepłym klimacie można uprawiać znacznie wyższe i plenniejsze odmiany, które potrzebują kilku miesięcy, by w pełni dojrzeć.

Przed wysiewem nasion kukurydzy cukrowej poczekaj, aż minie ryzyko ostatnich przymrozków. Gdy wybierzesz już odpowiadające Ci odmiany, włóż nasiona do szklanki z wodą i namaczaj przez 12 godzin. Przygotuj grządkę, wzbogacając glebę dużą ilością materii organicznej. Wysiewaj nasiona na głębokość około 2 cm, zachowując odstęp 45 cm w każdą stronę. Wysiewaj w formie zwartego „bloku”, aby zwiększyć szanse na skuteczne zapylenie.

Przez cały okres wegetacji zapewnij roślinom regularne podlewanie, a raz w tygodniu dokarmiaj je herbatką kompostową, wyciągiem z alg morskich lub innymi organicznymi nawozami płynnymi.

Nasiona kukurydzy popcornowej (Zea mays) – mieszaniec F1

(21)

(21)

Nasiona kukurydzy popcornowej (Zea mays) – mieszaniec F1

Zobacz produkt

Arbuz

Niewiele zbiorów daje tyle satysfakcji, co odcięcie w pełni dojrzałego, własnoręcznie wyhodowanego arbuza prosto z pnącza. Potrzebujesz sporej grządki, bo dorosłe rośliny zajmują dużo miejsca. Polecamy wysiew nasion do wielodoniczek pod osłoną szklarni na początku sezonu. Gdy rośliny wytworzą pierwszy komplet liści właściwych, przesadź je na stałe miejsce, zachowując rozstaw około 1 m. Warto rozważyć montaż nawadniania kroplowego, aby system korzeniowy był stale dobrze podlany, jednocześnie ograniczając zawilgocenie liści.

Możesz prowadzić rośliny na rusztowaniu lub pozwolić im swobodnie rozrastać się po ziemi. Raz w tygodniu podlej je herbatką kompostową, aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się mączniaka, a dodatkowo stosuj obficie płynny nawóz z ryb, który wspiera bujny wzrost liści. Zbieraj owoce, gdy wąs czepny najbliżej każdej sztuki zbrązowieje i całkowicie zaschnie.

Nasiona arbuza 'Crimson Sweet' (Citrullus lanatus)

(30)

(30)

Nasiona arbuza 'Crimson Sweet' (Citrullus lanatus)

Zobacz produkt

Ogórek

Ogórki dobrze radzą sobie w chłodniejszym klimacie, ale aby dały naprawdę obfite plony, wymagają uprawy w szklarni. W cieplejszych rejonach można je bez problemu sadzić w gruncie, jednak nadmiar opadów i wilgoci sprzyja rozwojowi mączniaka prawdziwego. Jeśli mieszkasz w miejscu, gdzie często i obficie pada, rozważ uprawę ogórków pod osłonami.

Gdy minie ryzyko ostatnich przymrozków, wysiewaj nasiona bezpośrednio do gruntu na głębokość około 2 cm, zachowując 30 cm odstępu między roślinami. Każdą roślinę podeprzyj palikiem lub wysiej nasiona u podstawy kratki, aby pędy mogły swobodnie piąć się w górę. Regularnie usuwaj boczne pędy, by roślina kierowała całą energię w owoce na pędzie głównym. Podlewaj często, ale niewielkimi dawkami wody, i raz na dwa tygodnie stosuj płynny nawóz. Owoce dojrzewają w połowie lata – zbieraj je, gdy osiągną około 15 cm długości, wtedy mają najlepszą strukturę i smak.

Ogórek Bella F1 (Cucumis sativus) – nasiona

(18)

(18)

Ogórek Bella F1 (Cucumis sativus) – nasiona

Zobacz produkt

Okra

Okra należy do najbardziej niezwykłych warzyw. Ma chrupiącą skórkę i lekko galaretowate, śliskie wnętrze. Rośliny te kochają upał i pełne słońce, dlatego doskonale sprawdzają się w regionach z długim, ciepłym sezonem wegetacyjnym.

Nasiona wysiewaj mniej więcej w lutym. Najpierw namocz je w szklance ciepłej wody przez dwie godziny, a następnie wysiej do wielodoniczek i ustaw w bardzo jasnym, słonecznym miejscu. Podczas kiełkowania dbaj o stałą, równomierną wilgotność podłoża.

Sadzonki przesadź na stałe miejsce w ogrodzie w rozstawie około 90 cm, wybierając stanowisko z pełnym nasłonecznieniem. Przy każdej roślinie umieść palik, aby zapewnić jej pionowe podparcie. Staraj się utrzymywać podłoże stale lekko wilgotne przez cały sezon, a od momentu pojawienia się kwiatów raz w tygodniu stosuj płynny nawóz o wysokiej zawartości potasu. Okra zacznie zawiązywać strąki od połowy lata; zrywaj je regularnie, aby pobudzić rośliny do ciągłego plonowania.

Truskawki

Truskawki to jedne z najprostszych w uprawie owoców, a w ciepłym klimacie praktycznie rosną same. Aby ruszyć z produkcją z wysokiego C, zacznij od sadzonek doniczkowych kupionych w lokalnym sklepie ogrodniczym. Truskawki poradzą sobie niemal w każdym zakątku ogrodu, ale najlepiej czują się w miejscu z częściowym zacienieniem. Młode rośliny wysadzaj do żyznej, bogatej w materię organiczną ziemi, zachowując odstęp około 40 cm.

W miarę wzrostu truskawki wytwarzają rozłogi, które łatwo się ukorzeniają. Gdy rozłóg dobrze się przyjmie, odetnij go z obu stron i przesadź nową roślinę na świezą grządkę — w ten sposób szybko rozmnożysz swoją plantację.

Nasiona Grandian Strawberry F1 (Fragaria x ananassa)

(28)

(28)

Nasiona Grandian Strawberry F1 (Fragaria x ananassa)

Zobacz produkt

Papryczki chilli/papryki

Papryczki chilli wprost uwielbiają upał! Ogrodnicy w chłodniejszych rejonach wkładają mnóstwo wysiłku, by je uprawiać, tymczasem w cieplejszym klimacie doskonale rosną na zewnątrz. Zacznij od wysiewu w styczniu: namocz nasiona przez 12 godzin w szklance wody. Następnie przełóż je do wielodoniczek i postaw na słonecznym parapecie, aż minie ryzyko przymrozków.

Wybierz w ogrodzie miejsce w pełnym słońcu. Przygotuj glebę, dodając dużo kompostu i dobrze rozłożonego obornika. Dzięki temu podłoże będzie żyzne i przepuszczalne – dokładnie takie, jakie lubią papryczki chilli i papryki. Sadzonki wysadź wcześnie w sezonie, zachowując rozstawę około 50 cm. Aby rośliny były bardziej krzaczaste i niższe, usuń wierzchołek tuż nad czwartym węzłem.

W fazie wzrostu wegetatywnego raz w tygodniu podawaj płynny nawóz z alg morskich, emulsję rybną lub sfermentowany wyciąg roślinny. W okresie kwitnienia warto przejść na nawóz o wysokiej zawartości potasu, na przykład w postaci sfermentowanego soku owocowego. Owoce zbieraj, gdy staną się dobrze wypełnione, błyszczące i uzyskają typowe dla danej odmiany wybarwienie.

Nasiona Cayenne Long Slim

(62)

(62)

Nasiona Cayenne Long Slim

Zobacz produkt

Bakłażan/oberżyna

Jeśli mieszkasz w ciepłym klimacie, masz do wyboru wiele odmian bakłażana – od głębokiego fioletu, przez jasny fiolet, aż po owoce niemal całkiem białe. Jako bliski kuzyn pomidora i papryki, bakłażan uwielbia wysokie temperatury przez cały sezon.

Wysiej nasiona w wielodoniczkach już w styczniu i ustaw je w szklarni w pełnym słońcu, jeśli masz taką możliwość. Dobrym rozwiązaniem zastępczym jest również nasłoneczniony parapet od strony południowej. Kiełkowanie może potrwać nawet 21 dni, ale podgrzewana rozsadnik/propagator potrafi skrócić ten czas do około tygodnia.

Gdy rośliny wytworzą pierwszą parę liści właściwych, przesadź je, zachowując rozstaw około 50 cm. Obficie ściółkuj kompostem i podeprzyj każdą roślinę palikiem, aby zapewnić jej stabilne, pionowe prowadzenie. Od chwili pojawienia się kwiatów raz w tygodniu podawaj nawóz o wysokiej zawartości potasu i systematycznie usuwaj boczne pędy. Gdy zacznie się zawiązywać 5–6 owoców, usuń pozostałe kwiaty, aby skierować energię rośliny w stronę tych wybranych owoców i pozwolić im osiągnąć dorodny rozmiar. Zbiory rozpocznij od sierpnia, gdy bakłażany w pełni dojrzeją – poznasz to po intensywnej barwie skórki i jej wyraźnym połysku.

Bakłażan 'Black Beauty' (Solanum melongena) – nasiona

(12)

(12)

Bakłażan 'Black Beauty' (Solanum melongena) – nasiona

Zobacz produkt

Poczuj gorąco już dziś!

Gratulacje! Jesteś już gotów, by stać się prawdziwym mistrzem w uprawie własnych owoców i warzyw w ciepłym klimacie. Wiesz, jakie zalety i wyzwania niesie ze sobą takie środowisko. Co ważniejsze, znasz już gatunki, które uwielbiają wysokie temperatury, oraz dokładnie wiesz, jak je uprawiać! Przygotuj się na sezon prawdziwej obfitości.

Luke Sumpter

Luke Sumpter, absolwent kierunku Clinical Health Sciences (BSc Hons) i pasjonat uprawy roślin, od ponad siedmiu lat pracuje jako zawodowy dziennikarz oraz autor specjalizujący się w tematyce konopi i nauk medycznych.

Przeczytaj pełną biografię