Czy świadome śnienie może uzależniać?

Świadome śnienie to tak zwany „hybrydowy stan snu i czuwania” – faza snu pełna jasności, w której śniący wie, że śni. Poziom świadomości we śnie różni się u poszczególnych osób, jednak niektórzy praktykujący świadome sny, zwani też oneironautami, potrafią w mniejszym lub większym stopniu kierować przebiegiem snu. Taka kontrola pozwala im wykorzystywać świadome śnienie na wiele różnych sposobów.

W tym artykule przyglądamy się świadomemu śnieniu z perspektywy uzależnień. Czy można uzależnić się od praktykowania kontroli nad nieświadomym umysłem podczas snu? Czytaj dalej, aby się przekonać.

Czy można uzależnić się od świadomego śnienia?

Zdania na ten temat są podzielone. Zanim jednak porównamy różne podejścia, warto najpierw wyjaśnić kluczową różnicę między uzależnieniem a zależnością.

Uzależnienie a zależność

W terminologii klinicznej istnieje wyraźne rozróżnienie między „uzależnieniem” a „zależnością”. Choć definicje obu pojęć bywają niespójne, można wskazać kilka zasad, które pomagają odróżnić je w miarę precyzyjnie.

„Zależność” odnosi się zazwyczaj do fizycznej zależności od danej substancji. Charakterystyczne są tu objawy tolerancji i zespołu odstawiennego. Sama zależność fizyczna nie musi jednak oznaczać pełnoobjawowego uzależnienia.

„Uzależnienie” natomiast wiąże się ze zmianą zachowania – osoba zaczyna przedkładać substancję ponad inne ważne aspekty życia, nawet jeśli wiąże się to z ryzykiem szkody dla niej samej lub dla innych. Takie zachowania wynikają ze zmian biochemicznych w mózgu spowodowanych długotrwałym przyjmowaniem substancji. Uzależnienie zawsze obejmuje zarówno psychiczną, jak i fizyczną zależność od określonej substancji.

Potencjał uzależniający świadomego śnienia: rozbieżne stanowiska

Jakie są więc różne odpowiedzi na to często zadawane pytanie?

Niektórzy twierdzą, że uzależnienie od świadomego śnienia nie jest możliwe, ponieważ nie wiąże się ono z żadną substancją, a osoby praktykujące świadome sny nie doświadczają objawów odstawienia, gdy przestają to robić.

Inni argumentują, że nie możemy się od tego uzależnić, ponieważ na samo śnienie poświęcamy bardzo mało czasu (około 100 minut w ciągu nocy), a na świadome sny przypada z tego jeszcze mniej.

Z drugiej strony, powszechnie uznaje się, że świadome śnienie może stać się formą eskapizmu i bywa na tyle przyjemne, że stale pragniemy kolejnych takich doświadczeń. Według części osób nasz świat snów może pełnić funkcję alternatywnej rzeczywistości – podobnie jak gry wideo, internet czy używki. Niektórzy posuwają się wręcz do bezpośredniego porównywania obsesyjnego śnienia na jawie z nadużywaniem substancji psychoaktywnych.

Wyraźnie widać, że medyczna definicja „uzależnienia” przytoczona powyżej nie ma tu zastosowania, ponieważ nie dochodzi do przyjmowania żadnej substancji.

Nawet jeśli więc nie nazwiemy tego uzależnieniem, to w momencie, gdy życie w świecie snów staje się naszą główną strategią radzenia sobie ze sobą i otoczeniem, staje się to powodem do poważnego niepokoju.

Co przyciąga ludzi do świadomego śnienia?

Świadome śnienie może wnieść do życia wiele korzyści i bywa nawet zalecane jako forma wsparcia terapeutycznego. Potencjalne plusy obejmują między innymi:

• Świadome sny pomagają lepiej skontaktować się z własną nieświadomością, co pozwala głębiej zrozumieć siebie oraz mechanizmy, które nami kierują.

• Umożliwiają zmierzenie się z wewnętrznymi demonami i najgłębszymi lękami w bezpiecznym środowisku, co zwykle przekłada się na większą odporność w codziennym życiu.

• Kontakt z podświadomością może pobudzać kreatywność i sprzyjać twórczemu myśleniu.

• Świadome sny tworzą bezpieczną przestrzeń do testowania różnych sposobów rozwiązywania problemów, z którymi zmagamy się na jawie.

• Śniący mogą w trakcie snu ćwiczyć rozmaite umiejętności, co nierzadko przekłada się na poprawę tych kompetencji w rzeczywistości.

• Świadome sny mogą mieć działanie terapeutyczne u osób doświadczających żałoby lub nierozwiązanych spraw związanych z bliskimi, którzy odeszli. Dają szansę na duchowe przepracowanie przeszłości i/lub straty.

• Opanowanie własnego świata snów często wzmacnia poczucie sprawczości i pewność siebie również w życiu na jawie.

• Świadome sny to także znakomita forma rozrywki. Oneironauta może w nich robić niemal wszystko – od latania, po rozmowy z bohaterami ulubionych książek.

• Osoby wychodzące z uzależnienia od substancji mogą wykorzystać bezpieczną przestrzeń świadomego śnienia, by konfrontować się z wewnętrznymi konfliktami pojawiającymi się w trakcie zdrowienia.

• Świadome śnienie może pomóc odkryć swoje cele i marzenia na przyszłość, zwłaszcza gdy na jawie brakuje kierunku i pewności siebie.

• Może stanowić skuteczną strategię radzenia sobie z koszmarami oraz pozytywnie wpływać na inne aspekty snu.

  Super Sleep (Zamnesia)

  (258)

  

  

  (258)

  Super Sleep (Zamnesia)

  Zobacz produkt

Jakie są zagrożenia związane ze świadomym śnieniem?

Choć świadome śnienie może przynosić wiele korzyści, wiąże się też z określonymi zagrożeniami.

Jak w przypadku wielu rzeczy w życiu, świadome sny są wartościowe tak długo, jak nie zajmują zbyt wiele przestrzeni w naszej głowie. Co prawda w ciągu życia wcale nie spędzamy tak dużo czasu na śnieniu, a jeszcze mniej na świadomym śnieniu, ale mimo to możemy zacząć się na snach obsesyjnie skupiać i traktować je jako sposób ucieczki od rzeczywistości. W takich przypadkach pomocne może być przerwanie praktyki i/lub rozmowa ze specjalistą, aby lepiej zrozumieć, dlaczego tak bardzo fiksujemy się na świadomym śnieniu.

Jednym z częstszych skutków ubocznych świadomego śnienia jest obniżona jakość snu, co może prowadzić do drażliwości i zmęczenia. Poczucie wyczerpania i napięcia rzadko pomaga komukolwiek cieszyć się codziennością.

Niektórzy oneironauci — osoby praktykujące świadome sny — zgłaszają też poczucie zagubienia i dezorientacji jako skutek uboczny tej praktyki. Co więcej, świadome śnienie bywa łączone z subkliniczną psychozą i dysocjacją.

Niektóre badania sugerują, że świadome śnienie może ogólnie stanowić ryzyko dla osób psychicznie wrażliwych.

W badaniu podłużnym z 2018 roku, obejmującym 187 osób samodzielnie raportujących swoje doświadczenia, celowe wywoływanie świadomych snów wiązało się z zacieraniem granicy między snem a jawą. Wskazano, że może to nasilać objawy „dysocjacji i schizotypii”.

Z drugiej strony, inni twierdzą, że doświadczeni oneironauci wykorzystują świadome śnienie, aby lepiej rozwijać swoje życie na jawie i głębiej się z nim łączyć.

Wspomniane badanie z 2018 roku wykazało też odwrotną zależność między pozytywnymi emocjami przeżywanymi w świadomych snach a „wieloma objawami psychopatologicznymi” (Aviram & Soffer-Dudek, 2018).

Dla osób wychodzących z uzależnienia od substancji psychoaktywnych świadome śnienie może być ryzykowne, jeśli we śnie zaczynają fantazjować o używaniu danej substancji. „Nawrotowy” sen jest niebezpieczny, ponieważ może osłabić determinację, by pozostać w trzeźwości, a w konsekwencji doprowadzić do nawrotu w realnym życiu.

Dla każdego z nas pobłażanie sobie w destrukcyjnych fantazjach podczas świadomego śnienia może być niebezpieczne, ponieważ tego typu schematy mogą przenosić się na jawę.

Na koniec warto wspomnieć o obawie, że kontakt z własnym nieświadomym może być potencjalnie niebezpieczny, jeżeli dana osoba nie jest jeszcze gotowa, by skonfrontować się z tym, co może tam napotkać. Jednak większość ludzi relacjonuje pozytywne skutki takiego spotkania lub konfrontacji.

Wskazówki, jak bezpiecznie zarządzać świadomym śnieniem

Jako (przyszły) oneironauta możesz zrobić wiele, aby wzmocnić swoje doświadczenia ze świadomym śnieniem, a przy tym zadbać, by były one bezpieczne i możliwe do utrzymania na dłuższą metę.

Skup się na realizowaniu nowych celów na jawie

Kuszące jest wykorzystywanie świadomego śnienia, by poczuć wolność i w snach robić rzeczy, których (jak nam się wydaje) nie możemy osiągnąć na jawie. Jednak dążenie do takich doświadczeń w prawdziwym, codziennym życiu może przynieść jeszcze głębszą przemianę. Pamiętaj, że jesteś w stanie dokonywać niezwykłych rzeczy, jeśli wyznaczysz sobie realistyczne cele i po prostu zaczniesz je realizować.

Trzymaj się stałego planu

Ogranicz świadome śnienie, wprowadzając stały plan. Staraj się praktykować je tylko wtedy, gdy nie koliduje to z twoim harmonogramem dnia, pracą ani życiem towarzyskim.

Nie opieraj się wyłącznie na świadomym śnieniu

Choć świadome śnienie może mieć działanie terapeutyczne, otwieranie się na nieświadomość potrafi również wydobyć na wierzch lęki lub nierozwiązane problemy. W takich sytuacjach warto rozważyć połączenie świadomego śnienia z tradycyjnymi formami wsparcia, na przykład psychoterapią.

Pozwalaj sobie na zdrowe fantazje

Jak już wspomniano, wykorzystywanie świadomego śnienia do przeżywania szkodliwych fantazji może „przelać się” na życie na jawie, a nawet zwiększać ryzyko nawrotu u osób wychodzących z uzależnienia od substancji. Aby tego uniknąć, kieruj swoje sny w stronę zdrowych, wspierających treści — na przykład opalania się na plaży czy nauki nowych umiejętności.

Czy świadome śnienie jest niebezpieczne?

Ostatecznie świadome śnienie samo w sobie nie jest ani dobre, ani złe. Jeśli nie znajdujesz się aktualnie w szczególnie wrażliwym stanie psychicznym, możesz spokojnie sprawdzić, jak działa ono w twoim przypadku. Dla części osób możliwości, jakie daje świadome śnienie, są ogromną korzyścią. Może jednak stać się szkodliwe, gdy ktoś zaczyna się na nim obsesyjnie skupiać i/lub traktuje je jako stałą ucieczkę od rzeczywistości. To, czy przyniesie korzyść, zależy w dużej mierze od stabilności psychicznej danej osoby oraz od indywidualnych cech przeżywanej lucydności, wskazują badacze.

Zamnesia

Zamnesia to prawdziwy kosmiczny autorytet w świecie konopi i substancji psychodelicznych. Łącząc tę specjalistyczną wiedzę z godzinami wnikliwych badań, Zamnesia nieprzerwanie tworzy wybitne treści. Dzięki ich niepowtarzalnemu charakterowi możemy śmiało powiedzieć, że Zamnesia stała się naszym czułym "uchem przy ziemi" w każdej sprawie związanej z substancjami zmieniającymi świadomość.

Przeczytaj pełną biografię