Czym jest śmierć ego i jak się ją odczuwa?

O "śmierci ego" mówi się dziś na prawo i lewo, często w towarzystwie przypadkowych porad bez większej wiedzy w tle. Tutaj przyjrzymy się, czym właściwie jest śmierć ego, czy – i kiedy – w ogóle warto jej szukać.

Rozpuszczenie ego to skrajnie intensywne doświadczenie; nie jest to rozrywka ani gwarantowany sposób na poprawę życia. Potrafi jednak być niezwykle piękne i z dużym prawdopodobieństwem odmieni to, jak przeżywasz rzeczywistość – nierzadko na plus. Przyjrzyjmy się temu głębiej.

Czym jest ego?

Zanim zaczniemy mówić o śmierci ego, czyli rozpuszczeniu ego, warto najpierw zrozumieć, czym w ogóle jest ego – ten element, który ma „umierać” lub się „rozpływać”. Ego to nie czyjaś pycha czy zarozumiałość, jak często używa się tego słowa na co dzień. W psychologii ego rozumie się przede wszystkim jako poczucie własnego „ja”.

Obejmuje ono informacje o sobie (imię, wiek itd.), poczucie własnej wartości oraz przekonania na swój temat (tożsamość). Innymi słowy, ego to sposób, w jaki człowiek odróżnia i postrzega siebie jako odrębnego od innych ludzi i całej reszty świata – i to jest kluczowe.

Ego jest potrzebne, żeby funkcjonować w codziennym życiu. Filtrowane jest nim to, jak widzimy świat, pomaga nam się w nim poruszać i go rozumieć, zapewnia pewne mechanizmy obronne i zasadniczo pozwala działać jako indywidualna jednostka. Ma to jednak swoją cenę: ego potrafi stać się kruche, sztywne i mocno stronnicze.

Czy ego jest „prawdziwe”? Po części tak. Przyjmuje się, że fizjologicznym „siedliskiem” ego w mózgu jest tzw. sieć stanu podstawowego (default mode network, DMN), która odpowiada za znaczną część wyższych procesów świadomości. Uważa się, że ten obszar mózgu filtruje bodźce i aktywność z różnych jego części, a następnie przetwarza je w prostą, „poskładaną” narrację doświadczenia, jakiej większość z nas doświadcza przez cały czas. Choć jest to niezwykle użyteczne, w tym procesie tracona jest ogromna ilość szczegółów rzeczywistości, a powstające doświadczenie jest mocno subiektywne.

Kiedy jednak ego się rozpuszcza, uwalniamy się od wielu zakorzenionych i wyuczonych uprzedzeń oraz filtrów (co może działać zarówno na naszą korzyść, jak i niekorzyść)!

Śmierć ego: co to właściwie jest?

Śmierć ego, nazywana też rozpadem lub rozpuszczeniem ego, to w gruncie rzeczy przytłumienie działania sieci stanu domyślnego (DMN) w mózgu. Gdy DMN „cichnie”, świat wdziera się do umysłu bez filtra, a poczucie odrębnego „ja” zaczyna się rozpraszać. W efekcie wiele osób ma wrażenie całkowitego zjednoczenia z otaczającym wszechświatem. To poczucie jedności jest absolutne – i nie zawsze przyjemne. Możesz nadal wiedzieć, jak masz na imię, ale ta informacja traci jakiekolwiek znaczenie. Wszystkie podziały i różnice przestają mieć wagę.

Śmierć ego pozwala spojrzeć na rzeczywistość bez wyuczonych pojęć, filtrów i uprzedzeń – zarówno dotyczących nas samych, jak i całego świata. To stan skrajnego „odpuszczenia” kontroli. W praktyce osoba przeżywająca śmierć ego często nie jest w stanie zrobić nic poza leżeniem i poddaniem się doświadczeniu. Próba mówienia zwykle okazuje się niezwykle trudna, a nierzadko wręcz niemożliwa.

To zjawisko jest bardzo trudne do opisania czy jednoznacznego zdefiniowania, ale jeszcze do niego wrócimy.

Jakie substancje wywołują śmierć ego?

Substancje psychoaktywne to najszybszy i „najprostszy” sposób na doświadczenie śmierci ego dla osób, które nie praktykują zaawansowanych technik medytacyjnych.

Do substancji, które mogą wywołać śmierć ego, należą:

• LSD (acid)
• Psylocybina (magic mushrooms)
• DMT
• Meskalina

Zestaw Mikrodawkowania - Oryginał

(1465)

(1465)

Zestaw Mikrodawkowania - Oryginał

Zobacz produkt

Czy inne praktyki mogą wywołać śmierć ego?

Substancje psychodeliczne nie są jedynym sposobem na rozpuszczenie ego. Właściwie wieloletnie przygotowanie i praktyka medytacji może być pod tym względem zdrowszą drogą. W różnych tradycjach duchowych na całym świecie dąży się do doświadczenia śmierci ego – bywa wręcz, że stanowi ono główny cel całej praktyki.

W gruncie rzeczy różne formy medytacji mogą ostatecznie prowadzić do rozpuszczenia ego. Nie jest istotne, którą ścieżkę się wybierze. W buddyzmie, hinduizmie czy islamie istnieją konkretne praktyki prowadzące do stanu, który można opisać właśnie jako „śmierć ego”.

Jak właściwie odczuwa się śmierć ego?

Być może nie ma doświadczenia trudniejszego do opisania niż śmierć ego. Wyobraź sobie lawinę bodźców zalewającą wszystkie zmysły, połączoną z nagłym wrażeniem, że „ciebie” po prostu już nie ma. To trochę tak, jakby umieranie i narodziny działy się jednocześnie.

To bez wątpienia przytłaczające przeżycie, któremu trzeba się poddać – nie da się z nim walczyć. Nie da się skupić na jednym jego aspekcie, bo jest całkowite: obejmuje wszystkie zmysły naraz i w równym stopniu. Właśnie po to istnieje DMN – domyślna sieć mózgowa – by filtrować i porządkować tego typu doznania. Gdy ją „wyłączysz”, znikają jakiekolwiek podziały.

Śmierć ego może być przerażająca, ale może też być zachwycająca – wszystko zależy od tego, na ile potrafisz i chcesz się jej poddać. Stawianie oporu przypomina rozpaczliwą próbę płynięcia pod prąd wezbranej rzeki (kończy się „utonęciem”), natomiast pozwolenie, by cię poniosła, jest jak spokojne dryfowanie z nurtem, dokądkolwiek cię zaprowadzi. Pierwsze jest koszmarem, drugie – jeśli uda ci się je przyjąć – bywa ekscytujące i kojące. Tak czy inaczej, porwie cię fala, ale ostatecznie dopłyniesz do spokojniejszych wód, gdzie stopniowo zaczniesz z powrotem odnajdywać siebie.

Jakie są skutki śmierci ego?

Śmierć ego może wywoływać wiele różnych skutków, zarówno korzystnych, jak i nieprzyjemnych. Część z nich utrzymuje się jedynie przez czas trwania doświadczenia, inne mogą towarzyszyć nam znacznie dłużej.

Pozytywne strony śmierci ego

Do możliwych pozytywnych skutków rozpuszczenia ego należą:

• Głębsze poczucie jedności i połączenia ze wszystkim
• Mentalny „reset”
• Uwolnienie od poczucia, że wszystko musi mieć ogromne znaczenie
• Równoczesne doświadczenie mistycyzmu i przejrzystości
• Wzmocniona empatia
• Możliwość przełamania starych schematów
• Nowa perspektywa na siebie i świat

Negatywne strony śmierci ego

Nie wszystko jest jednak takie pozytywne, zwłaszcza gdy nie potrafisz się temu poddać. Możliwe negatywne skutki obejmują:

• Silny lęk przed śmiercią lub obłędem
• Poczucie nieufności wobec samego istnienia
• Utrzymujące się wrażenie, że świat jest nierealny
• Skrajny, paraliżujący strach
• Rozchwiane poczucie tożsamości
• Całkowite zahamowanie działania

Etapy śmierci ego

Timothy Leary opisał zjawisko śmierci ego w postaci trzech wyraźnych etapów. Nie musisz zgadzać się z tym modelem, by dostrzegać wartość doświadczenia śmierci ego, ale jest on na tyle ogólny, że obejmuje większość relacji osób, które jej doświadczyły. Te trzy etapy to:

• Chikhai Bardo: Utrata ego, czyli „całkowite przekroczenie” poczucia ja
• Chonyid Bardo: Okres intensywnych halucynacji
• Sidpa Bardo: Powrót do codziennej rzeczywistości i odbudowa poczucia siebie

Skąd wiedzieć, że doświadczasz śmierci ego?

Szczerze mówiąc, jeśli w trakcie tripu pojawia się myśl „właśnie przeżywam śmierć ego”, to najpewniej wcale jej nie przeżywasz – bo podczas śmierci ego nie ma już żadnego „ja”. W tym stanie jesteś całkowicie pochłonięty chwilą, całkowicie obecny – zwykły strumień myśli po prostu znika.

Jak więc rozpoznać, czy to, czego doświadczyłeś, faktycznie było śmiercią ego? Gdy już ci się to przydarzy, nie sposób tego pomylić z niczym innym – ale dopóki nie masz takiego doświadczenia, bardzo łatwo uznać za „śmierć ego” coś, co nią nie jest. Kluczowe jest całkowite rozpuszczenie się poczucia własnego „ja” i pełne stopienie się z całym wszechświatem. To nie jest tylko myśl czy wgląd w stylu „jestem jednym z wszechświatem”, lecz bezpośrednie, totalne przeżycie tego stanu.

Śmierć ego jest doświadczeniem pozbawionym myśli. Jeśli czujesz satysfakcję, że wreszcie osiągasz stan, do którego tak długo dążyłeś, to znaczy, że nadal nie doświadczasz śmierci ego – bo to właśnie ego odczuwa dumę czy zadowolenie z „osiągnięcia” czegoś.

Po fakcie będziesz wiedzieć, czy ci się to przydarzyło. Jeśli twoje dotychczasowe poczucie rzeczywistości nie zostało dogłębnie wstrząśnięte i rozbite na kawałki, najprawdopodobniej jeszcze tam nie dotarłeś.

Czy warto na siłę szukać śmierci ego?

Śmierć ego nie jest żadnym „osiągnięciem”. Nie świadczy o tym, że ktoś jest „prawdziwym” psychonautą ani niczym w tym stylu. To z pewnością doświadczenie, które potrafi zmienić życie, ale nie jest powodem do przechwałek – na pewno nie czymś, co miałoby dokarmiać ego.

Nie musisz więc specjalnie jej szukać. Zdecydowanie nie próbuj wywoływać śmierci ego tylko po to, żeby „bardziej się naćpać”. Nie szukaj jej także wtedy, gdy czujesz się nieszczęśliwy lub w kiepskiej kondycji psychicznej i liczysz na szybkie rozwiązanie problemów – może pomóc, ale równie dobrze może je pogłębić.

Śmierć ego najlepiej przechodzą osoby, które potrafią poddać się bardzo intensywnym doświadczeniom i są gotowe na to, że fundamenty ich przekonań o sobie i świecie zostaną poruszone. Nie jest to ekstremalne przeżycie po narkotykach, którego warto szukać „dla zabawy”. Przeżyta w nieodpowiednim momencie może poważnie zaburzyć równowagę psychiczną i wymagać ogromu pracy oraz czasu, by znów poczuć się stabilnie.

Smartshop

Wyjątkowa oferta naturalnych produktów – od psychoaktywnych ziół i kaktusów, przez kadzidła i afrodyzjaki, po testy narkotykowe i wiele więcej.

Zobacz kategorię

Śmierć ego: Jedno z najdziwniejszych doświadczeń

Śmierć ego to prawdopodobnie jedno z najbardziej osobliwych przeżyć, jakich można doświadczyć. To, czy będzie ona dla ciebie „najlepszym” doświadczeniem, zależy jednak wyłącznie od ciebie: od etapu życia, na którym się znajdujesz, oraz od kontekstu, w jakim dochodzi do rozpuszczenia ego. Choć może brzmieć to paradoksalnie, stabilne poczucie własnego „ja” jest kluczowe, jeśli chcesz przeżyć śmierć ego i wyjść z niej w jednym kawałku. Gdy twoje poczucie tożsamości jest wystarczająco ugruntowane, może zostać mocno poruszone, nie powodując trwałych szkód; kruche i chwiejne „ja” stanie się po takim wstrząsie jeszcze bardziej niepewne.

Jeśli zdecydujesz się poszukać doświadczenia śmierci ego, najpierw dobrze się do tego przygotuj – również w teorii. Czytaj na ten temat! Sięgaj po porady z szeroko pojętej społeczności psychodelicznej i spoza niej. Nie próbuj zrozumieć z wyprzedzeniem, jak to dokładnie będzie wyglądać – to się po prostu nie uda – ale szukaj wskazówek, jak się do takiego doświadczenia przygotować, jak się mu poddać w trakcie i jak zadbać o siebie później, bo po wszystkim potrzebujesz choć odrobiny troski. Powodzenia – i pamiętaj, że ostatecznie wrócisz do siebie.

Max Sargent

Max pisze od ponad dekady, a w ostatnich latach wyspecjalizował się w dziennikarstwie konopnym i psychodelicznym. Tworzył treści m.in. dla Zamnesia, Royal Queen Seeds, Cannaconnection, Gorilla Seeds, MushMagic i innych marek, dzięki czemu świetnie zna różne segmenty tej branży.

Przeczytaj pełną biografię