Jak złagodzić pieczenie po ostrych papryczkach

Każdemu z nas się to przydarzyło — zlekceważyliśmy ostrość papryczki chilli i w jednej chwili dopadło nas potężne pieczenie, które ogarnia całą jamę ustną, wyciska łzy z oczu i powoduje katar. Minuty spędzone w takim stanie potrafią dłużyć się w nieskończoność! Co więcej, „oparzenie” ostrą papryczką może wystąpić nie tylko podczas jedzenia, ale także przy samym jej krojeniu i dotykaniu!

Niezależnie od tego, czy chcesz zawczasu przygotować się na ewentualne poparzenie papryczką, czy właśnie teraz zmagasz się z tym problemem, czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jak sobie z nim skutecznie poradzić.

Co sprawia, że papryczki chilli są ostre?

Za pikantny smak papryczek chilli odpowiada związek chemiczny zwany kapsaicyną. To naturalnie występująca, bezwonna i bezbarwna oleista substancja, która w największym stężeniu znajduje się w łożysku nasiennym papryki – białej błonce otaczającej nasiona.

W naturze kapsaicyna pełni funkcję obronną przed zagrożeniami, takimi jak zwierzęta czy inne czynniki mogące utrudnić rozsiewanie nasion. W efekcie wiele zwierząt instynktownie unika krzaków papryki. Inaczej jest jednak z ludźmi – dla miłośników ostrego jedzenia wysoka zawartość kapsaicyny to ogromna zaleta. Wyjątek stanowią też ptaki – z biologicznego punktu widzenia nie odczuwają one pieczenia wywoływanego przez kapsaicynę.

Jak więc odróżnić łagodne odmiany papryki od tych naprawdę ostrych? Służy do tego skala Scoville’a. System ten opracował w 1912 roku amerykański farmaceuta Wilbur Scoville i do dziś pozostaje on standardem w ocenie ostrości papryczek. Choć metoda z czasem została unowocześniona i oparta na dokładniejszych procedurach laboratoryjnych, jej istota jest ta sama – określić, ile kropli roztworu cukru potrzeba, aby całkowicie zneutralizować kapsaicynę w próbce.

Ostrość mierzy się w jednostkach ostrości Scoville’a (SHU), zazwyczaj podawanych w setkach. Dla porównania: słodka papryka (bell pepper), pozbawiona ostrości, ma 0 SHU, podczas gdy Carolina Reaper może osiągać nawet 2 200 000 SHU, co czyni ją obecnie najostrzejszą papryczką na świecie.

Jak chronić się podczas pracy z ostrymi papryczkami

Nieważne, czy hodujesz papryczki chilli nałogowo, czy po prostu kupiłeś torebkę w lokalnym sklepie – podczas ich obróbki warto zadbać o bezpieczeństwo. Może brzmieć to przesadnie, ale olejek kapsaicynowy długo utrzymuje się na skórze i nie schodzi łatwo samym mydłem oraz wodą. W praktyce oznacza to, że każda wizyta w toalecie po kontakcie z ostrą papryką może skończyć się bardzo nieprzyjemnie!

Aby tego uniknąć, najlepiej zakładać rękawice lateksowe podczas krojenia i przygotowywania papryk. Jeśli jednak nie masz pod ręką rękawiczek, możesz dokładnie natrzeć dłonie olejem roślinnym lub oliwą z oliwek. Utworzy to ochronną warstwę podczas pracy z papryczkami. Bardzo ważne jest też, aby działać w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. W przypadku proszków chilli wydaje się to oczywiste, ale dobra cyrkulacja powietrza ograniczy również wdychanie oparów kapsaicyny uwalnianych z samych owoców. Przy obchodzeniu się z ostrymi paprykami lepiej zawsze dmuchać na zimne.

Rękawiczki lateksowe

(48)

(48)

Rękawiczki lateksowe

Zobacz produkt

Jak złagodzić pieczenie skóry po ostrej papryce?

Silne olejki uwalniane podczas krojenia lub dotykania ostrych papryczek mogą wywołać uczucie intensywnego pieczenia na skórze. Czasem kończy się to na lekkim podrażnieniu, ale w niektórych przypadkach dyskomfort bywa naprawdę dokuczliwy. Co więc zrobić, gdy skóra ma kontakt z kapsaicyną? Jak wspomniano, zwykłe mydło i woda pomagają tylko częściowo, dlatego poniżej znajdziesz kilka sposobów na złagodzenie oparzeń skóry spowodowanych papryczkami.

Produkty mleczne

Możesz czuć się przy tym trochę głupio, ale posmarowanie miejsca poparzonego papryczką produktami mlecznymi – takimi jak mleko, jogurt czy śmietana – wyraźnie złagodzi ból. Skuteczność nabiału to nie przypadek ani magia: zawiera on wiążące tłuszcz białko, kazeinę, która rozpuszcza olejek kapsaicynowy i w ten sposób szybko usuwa uczucie pieczenia.

Soda oczyszczona

Soda oczyszczona przydaje się nie tylko do pieczenia, ale też w całym domu. Skoro świetnie sprawdza się przy usuwaniu plam z dywanu czy polerowaniu sztućców, nie powinno dziwić, że jest też niezawodna przy oparzeniach po ostrych papryczkach. Podobnie jak produkty mleczne, soda oczyszczona potrafi zneutralizować pieczenie wywołane olejkami kapsaicyny. Wymieszaj ją z odrobiną wody na gęstą pastę, a następnie nałóż na podrażnione miejsca, aby szybko przynieść ulgę.

Ocet

Kolejny niezbędnik w każdym domu – ocet – zawiera kwas octowy, który świetnie radzi sobie z neutralizowaniem kapsaicyny. Możesz polać nim bezpośrednio podrażnione miejsce albo przygotować roztwór octu z wodą i moczyć dłonie przez około 15 minut. Dzięki temu resztki olejków zostaną rozpuszczone i spłukane. Ocet doskonale sprawdza się zarówno na frytkach, jak i przy oparzeniach ostrą papryką – choć lepiej nie łączyć tych zastosowań jednocześnie!

Środki odtłuszczające

Odłuszczający środek czyszczący, taki jak płyn do mycia naczyń, zwykle dobrze radzi sobie z pieczeniem po ostrych papryczkach. Płyn do naczyń został opracowany tak, aby rozpuszczać tłuszcze i oleje z naczyń, dzięki czemu pomaga też złagodzić skutki poparzenia kapsaicyną. Podobnie działają odtłuszczające pasty i żele do mycia rąk używane przez mechaników – szybko i skutecznie zmywają resztki substancji powodującej pieczenie.

Spirytus rektyfikowany o wysokiej mocy (alkohol etylowy)

W ostateczności możesz sięgnąć po wysokoprocentowy alkohol etylowy. Kapsaicyna dobrze rozpuszcza się w alkoholu, więc delikatne przetarcie miejsca roztworem o wysokiej mocy powinno skutecznie ją usunąć.

Chusteczki alkoholowe (100 szt.)

(167)

(167)

Chusteczki alkoholowe (100 szt.)

Zobacz produkt

Co zrobić, gdy ostre papryczki dostaną się do oczu?

Oprócz zakładania rękawic, niezwykle ważna jest także ochrona twarzy – na przykład gogle – kiedy kroisz lub przygotowujesz ostre papryczki. Wystarczy jedna kropla olejku w oku, by zamieniło się to w wyjątkowo bolesne przeżycie. Łzawienie, silne pieczenie i chwilowa dezorientacja to sygnały, że trzeba zareagować natychmiast, aby uniknąć trwalszych uszkodzeń. Nie bez powodu policja używa gazu pieprzowego do obezwładniania podejrzanych – nie funduj sobie takiego samego „zabiegu”, lekkomyślnie obchodząc się z kapsaicyną.

Mrugaj oczami

Dla większości osób będzie to odruchowa reakcja w takiej sytuacji, ale mruganie wywołuje wydzielanie łez, które łagodzą pieczenie i pomagają wypłukać z oczu resztki oleju.

Zdejmij soczewki kontaktowe

Jeśli nosisz soczewki kontaktowe i dostanie Ci się do oka olejek z kapsaicyną, musisz jak najszybciej je wyjąć. Najpierw szybko, ale dokładnie umyj ręce, a dopiero potem zdejmij soczewki. Ponieważ podczas noszenia soczewek nie da się skutecznie usunąć z nich oleju, najlepiej pozbyć się ich tak szybko, jak to możliwe.

Przepłucz oczy roztworem soli fizjologicznej

Na koniec, ale wcale nie mniej ważne: przepłucz oko (lub oczy) roztworem soli fizjologicznej 0,9% (takim jak płyn łzowy). Silny strumień płynu pomoże wypłukać resztki kapsaicyny i złagodzi ból. Po zakropleniu roztworu nadal często mrugaj, aby dokładnie oczyścić powierzchnię oka.

A co, jeśli piecze cię po ostrych papryczkach w ustach?

Prawdopodobnie najczęstszy scenariusz „oparzenia” ostrą papryczką dotyczy właśnie ust. To wyjątkowo wrażliwy obszar, który bardzo łatwo staje się centrum problemów po zjedzeniu czegoś ostrego. Na początek warto podkreślić, że popijanie wodą, by złagodzić pieczenie, po prostu nie zadziała. Kapsaicyna jest substancją oleistą, więc woda jedynie rozprowadzi ją po jeszcze większej powierzchni. Podobnie jest ze słabym alkoholem, takim jak piwo czy wino – częściej pogarszają sytuację, niż ją rozwiązują. Jeśli nie masz zamiaru wlewać w siebie kilku kolejek mocnego alkoholu, lepiej skorzystaj z jednej z poniższych metod.

Produkty mleczne

Podobnie jak w przypadku nakładania nabiału na skórę, produkty mleczne mogą też złagodzić pieczenie po ostrych papryczkach w jamie ustnej. Jeśli więc naprawdę cię pali, sięgnij po szklankę mleka, śmietanę, jogurt albo tłusty ser i jak najszybciej przepłucz nimi usta lub powoli je przeżuwaj. Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego do pikantnych dań kuchni indyjskiej czy meksykańskiej tak często podaje się kleks kwaśnej śmietany lub jogurtu? Właśnie po to!

Kwasowe napoje

Nie polecamy co prawda picia octu, ale zasada jest podobna w przypadku wszystkich kwaśnych napojów. Kwas pomaga złagodzić pieczenie, a przy okazji spłukuje z ust resztki oleju kapsaicynowego. Następnym razem, gdy będzie cię solidnie palić, sięgnij po łyk soku pomidorowego, grejpfrutowego lub cytrynowego, albo po prostu ugryź kawałek cytryny czy limonki.

Węglowodany

Ulgę może przynieść zjedzenie produktów bogatych w skrobię. Chodzi o to, by dostarczyć tyle węglowodanów, aby utworzyły barierę między kapsaicyną a wrażliwymi partiami jamy ustnej. Pieczywo, ryż czy ziemniaki to dobre, łatwo dostępne opcje, które mogą złagodzić uczucie pieczenia.

Obchodź się ostrożnie z kapsaicyną

Jak już wielokrotnie wspominaliśmy, z papryczkami chilli trzeba obchodzić się z szacunkiem i ostrożnością. Możesz czuć się trochę dziwnie, zakładając rękawiczki i gogle do przygotowywania jedzenia, ale wierz nam – w ten sposób oszczędzisz sobie mnóstwa problemów. Dbaj więc o bezpieczne obchodzenie się z kapsaicyną, a ostre potrawy będziesz mógł zajadać bez obaw i bez zbędnego bólu. Oczywiście wszystko przygotowane w pełni bezpiecznie.

Adam Parsons

Adam Parsons – zawodowy dziennikarz specjalizujący się w tematyce konopi, copywriter i autor – od wielu lat współtworzy zespół Zamnesii. Na co dzień zajmuje się szerokim zakresem zagadnień: od CBD, przez psychodeliki, po wiele innych powiązanych tematów. Przygotowuje artykuły blogowe, poradniki oraz testuje i opisuje stale rosnącą gamę produktów.

Przeczytaj pełną biografię