Czym jest soplówka jeżowata (lion’s mane)?

Grzyby — istnieją na Ziemi od setek milionów lat, ale dopiero teraz zaczynają naprawdę przyciągać uwagę, na jaką zasługują. W końcu ludzie i grzyby mają wspólnego przodka, więc najwyższy czas, by okazać naszym grzybowym krewniakom trochę więcej uznania. Niezależnie od tego, czy chcesz rozpieszczać kubki smakowe, czy poszerzać świadomość, grzyby potrafią to zapewnić. Czy istnieje coś równie wszechstronnego jak królestwo grzybów?

Podczas gdy na Zachodzie przez długi czas ignorowaliśmy te osobliwe organizmy, nie wszędzie tak było. Na Wschodzie grzyby od tysięcy lat są ważnym elementem tradycyjnych praktyk — i do dziś odgrywają w nich istotną rolę. Dopiero niedawno trafiły jednak do zachodniego mainstreamu. I tu na scenę wkracza soplówka jeżowata, znana jako "lion’s mane".

Czym jest soplówka jeżowata (Hericium erinaceus)?

Grzyb soplówka jeżowata, znany szerzej jako lion’s mane, wygląda wręcz kosmicznie i funkcjonuje pod wieloma nazwami: mushroom małpia głowa, bearded tooth mushroom, satyr's beard, bearded hedgehog mushroom, pom pom mushroom czy bearded tooth fungus. Po łacinie nazywa się Hericium erinaceus. Słowo erinaceus oznacza jeża, co nawiązuje do licznych „kolców” tego grzyba. Lion’s mane tworzy zwarte kępy cienkich, wytwarzających zarodniki sopli, które zwisają w dół niczym długie igły.

Występująca na całej półkuli północnej w Ameryce Północnej, Europie i Azji soplówka jeżowata od tysięcy lat wykorzystywana jest w tradycyjnych praktykach holistycznych. Uważa się, że sprzyja jasności umysłu i wspiera funkcje poznawcze; buddyjscy mnisi pili niegdyś herbatę z lion’s mane, by pogłębić swoją medytację.

Obecnie lion’s mane stosowana jest na całym świecie jako suplement wspierający dobre samopoczucie, choć z powodu ograniczonej liczby badań jej dokładne korzyści i działanie nie są jeszcze w pełni poznane. Wiadomo jednak, że zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy — z wyjątkiem metioniny i tryptofanu — których potrzebuje ludzki organizm, dlatego ten grzyb można uznać za potencjalną superżywność.

Nalewka z grzyba soplówka jeżowata (Foodsporen)

(67)

(67)

Nalewka z grzyba soplówka jeżowata (Foodsporen)

Zobacz produkt

Gdzie i w jaki sposób rośnie lion’s mane?

Ten grzyb występuje powszechnie w północnych rejonach świata. Najczęściej można go spotkać na drzewach liściastych. Zazwyczaj wyrasta na martwym drewnie, choć zdarza się, że pojawia się także na żywych drzewach.

Szacuje się, że soplówka jeżowata może żyć nawet do czterdziestu lat, w tym czasie owocnikując nieregularnie. Gdy nie tworzy owocników, na powierzchni pnia nic nie widać, lecz grzybnia wciąż pozostaje aktywna pod korą. Owocniki pojawiają się zwykle pod koniec lata, natomiast zarodniki uwalniane są zimą, aż do lutego. W przeciwieństwie do niektórych gatunków grzybów, owocniki Hericium erinaceus dobrze znoszą chłód i przymrozki.

Jak wygląda soplówka jeżowata?

Wygląda, cóż… trochę jak lwia grzywa. To zbita masa białych, kudłatych kolców zwisających w nieładzie — trochę jak fryzura Borisa Johnsona. W zależności od takich czynników jak konkretne siedlisko czy gatunek zasiedlanego drzewa, te „kolce” zwykle osiągają około 1–7 cm długości i 1,5–2 mm grubości. To właśnie z nich uwalniają się zarodniki potrzebne do rozmnażania. Czy uznasz ją za piękną, czy raczej zbyt kosmiczną, to już kwestia gustu. Jedno jest jednak pewne: to naprawdę robiący wrażenie grzyb.

Czy soplówka jeżowata jest adaptogenem?

Uwaga dotycząca adaptogenów — według Europejskiej Agencji Leków adaptogeny formalnie „nie istnieją” jako uznana kategoria. Choć dostępne są pewne badania nad ich rzekomym wpływem na dobrostan poznawczy i wspieranie homeostazy, ich jakość metodologiczna jest niska, przez co uznaje się je za niewiarygodne.

Mimo to wśród osób wierzących w działanie adaptogenów grzyby lion’s mane często zalicza się właśnie do tej grupy.

Dlaczego warto sięgnąć po lion’s mane

Istnieje kilka solidnych powodów, aby zainteresować się soplówką jeżowatą (lion’s mane). Dla części osób ważna jest kontynuacja tradycyjnych praktyk, dlatego sięgają po ten grzyb właśnie z tego względu. W końcu, skoro od wieków korzystali z niego buddyjscy mnisi, może i nam wyjdzie to na dobre.

Inny powód jest znacznie prostszy: lion’s mane po prostu świetnie smakuje. Podobnie jak shiitake, uchodzi za wykwintny składnik kuchni azjatyckiej. Opisywany jest jako grzyb o smaku zbliżonym do homara lub bakłażana. Nawet jeśli nie interesują Cię jego tradycyjne zastosowania, pozostaje wyjątkowo ciekawym i pysznym dodatkiem kulinarnym.

Jakie formy soplówki jeżowatej są dostępne?

Jeśli chcesz zaopatrzyć się w soplówkę jeżowatą, nie jesteś skazany wyłącznie na świeże grzyby – choć do zastosowań kulinarnych właśnie taka postać zwykle sprawdza się lepiej niż sproszkowany, odwodniony ekstrakt!

Całe owocniki

Grzyby soplówka jeżowata można kupić w całości, zarówno świeże, jak i suszone. Świeże najlepiej nadają się do gotowania, ale trzeba je zużyć bardzo szybko. Suszone są znacznie bardziej uniwersalne – można z nich parzyć herbatę, zmielić je na proszek lub ewentualnie ponownie nawodnić.

Proszek

Proszek z soplówki jeżowatej jest dziś bardzo popularny. Występuje jako zwykły, zmielony susz lub w formie ekstraktu. Zaletą ekstraktu jest to, że może być silnie skoncentrowany – nawet do 30 razy mocniejszy niż odpowiadająca mu ilość świeżej soplówki jeżowatej.

Kapsułki

Jeśli szukasz sposobu przyjmowania, który łatwo wpasuje się w napięty, codzienny grafik, kapsułki z soplówką jeżowatą będą idealnym wyborem. Zawierają one odmierzone porcje sproszkowanego grzyba Lion's Mane, oferując te same korzyści co inne formy, ale w jeszcze prostszej postaci. Wystarczy popić kapsułkę napojem i można wracać do swoich zajęć! To rozwiązanie dla zapracowanych osób, które mimo wszystko chcą wprowadzić odrobinę tradycyjnego wsparcia do swojego życia.

Kapsułki z soplówką jeżowatą (Foodsporen)

(61)

(61)

Kapsułki z soplówką jeżowatą (Foodsporen)

Zobacz produkt

Nalewka

Dostępne są także nalewki z soplówki jeżowatej w formie wyciągów z grzybów. To również ekstrakty, ale przerobione na olejek zamiast proszku. Wystarczy zaaplikować je pod język, dodać do jedzenia lub wlać do herbaty.

Nalewka z soplówki jeżowatej (Mushinto)

(30)

(30)

Nalewka z soplówki jeżowatej (Mushinto)

Zobacz produkt

Działanie i możliwe skutki uboczne soplówki jeżowatej

Większość tego, co dziś wiemy o soplówce jeżowatej (lion’s mane), pochodzi z tradycyjnych systemów medycyny. Nowoczesne badania naukowe są wciąż dość ograniczone, choć ich liczba stopniowo rośnie.

Jakie korzyści daje lion’s mane?

W soplówce jeżowatej znajduje się szereg związków, które mogą w różnym stopniu korzystnie oddziaływać na organizm.

• Hericenony

Związki te występują w owocnikach soplówki jeżowatej, ale można je znaleźć także w wielu innych źródłach. W badaniach na myszach wykazano, że hericenony silnie pobudzają biosyntezę czynnika wzrostu nerwów (NGF).

Czym jednak jest czynnik wzrostu nerwów? NGF uczestniczy we wzroście, rozmnażaniu, utrzymaniu i przeżyciu neuronów. Pełni też ważne funkcje w układzie odpornościowym, związane ze stanem zapalnym i odczuwaniem bólu. Ciekawostka: w osoczu krwi osób będących w związku romantycznym krócej niż 12 miesięcy stwierdzono wyższe stężenia NGF niż u osób będących w takim związku dłużej.

• Erinacyny

Z dotychczasowych badań wynika, że erinacyny w największym stężeniu występują w grzybni soplówki jeżowatej. Zarówno w samych grzybach, jak i poza nimi, zidentyfikowano 15 różnych erinacyn. Spośród nich kilka wywiera silny wpływ na NGF (erinacyny A, B, C, E, F, H i I). Niektórzy badacze sugerują, że ich działanie jest silniejsze niż hericenonów.

• Polisacharydy

Soplówka jeżowata jest doskonałym źródłem polisacharydów – to ogólna nazwa na najpowszechniejsze w naturze węglowodany złożone. Polisacharydy to łańcuchy zbudowane z co najmniej 10 cząsteczek monosacharydów. Do monosacharydów należą m.in. glukoza, fruktoza czy aldehyd glicerynowy, choć związków z tej grupy jest znacznie więcej. W organizmach zwierząt, roślin i grzybów pełnią one przede wszystkim funkcje strukturalne i zapasowe – w zależności od tego, jakie jednostki wchodzą w skład danego łańcucha. Istnieje przypuszczenie, że polisacharydy obecne w soplówce jeżowatej tworzą nietypowy, rzadko spotykany układ.

U grzybów polisacharydy występują głównie w chitynie, która buduje ich ściany komórkowe. U roślin i (w mniejszym stopniu) u niektórych innych organizmów rolę materiału ściany komórkowej pełni celuloza – związek uważany za najpowszechniej występujący organiczny składnik na Ziemi.

Jakie mogą być potencjalne skutki uboczne stosowania soplówki jeżowatej?

Działania niepożądane soplówki jeżowatej wydają się być znikome i występują niezwykle rzadko. Właściwie fakt, że wiemy o tym grzybie tak niewiele, można uznać za dowód, że skutki uboczne prawie nigdy nie są na tyle poważne, by je zgłaszać lub dokumentować.

Mimo to niektórzy sugerują, że soplówka jeżowata może nasilać niektóre reakcje alergiczne, na przykład objawy astmy.

Czy soplówka jeżowata jest bezpieczna?

Tak. Zgodnie z naszą obecną wiedzą nie odnotowano poważnych skutków ubocznych wynikających ze spożywania soplówki jeżowatej (lion’s mane). Choć w świecie zachodnim wciąż jest mało znana, w krajach Azji od bardzo dawna stanowi element zarówno holistycznych praktyk zdrowotnych, jak i kuchni. W gruncie rzeczy to po prostu kolejny jadalny grzyb.

Czy soplówka jeżowata może odurzać?

Nie. Ponieważ nie zawiera żadnych związków psychoaktywnych (np. psylocybiny ani psylocyny), nie jest w stanie wywołać psychodelicznego doświadczenia. Nie oznacza to jednak, że nie warto jej jeść!

Czy soplówka jeżowata jest nootropem?

Nootropiki to substancje, którym przypisuje się zdolność wspierania funkcji poznawczych. Często sięgają po nie specjaliści i osoby kreatywne, a w ostatnich latach ich popularność wyraźnie wzrosła. W przypadku soplówki jeżowatej (lion’s mane) wiele osób twierdzi, że grzyb ten faktycznie wykazuje działanie zbliżone do nootropików.

Jak stosować lion’s mane

Soplówkę jeżowatą (lion’s mane) można stosować na kilka różnych sposobów. Jeśli lubisz gotować i eksperymentować z nietypowymi składnikami, poszukaj świeżego okazu. Jako wykwintny dodatek kulinarny ma nietuzinkowy, ale bardzo smaczny aromat. Jeśli wolisz coś prostszego, przygotuj rozgrzewającą herbatę na bazie ekstraktu z lion’s mane.

Niezależnie od wybranej formy, soplówka jeżowata dobrze łączy się z innymi produktami. Popularne są tzw. „supermieszanki” złożone z kilku gatunków grzybów. Często znajdziesz w nich między innymi reishi, kordyceps, chagę, shiitake i inne. Można ją również bezpiecznie łączyć z CBD, w dowolnej wybranej formie.

Jaką dawkę lion’s mane przyjmować?

To zależy od sposobu przyjmowania. Niektóre metody wykorzystują świeże grzyby, inne opierają się na skoncentrowanych ekstraktach. W przypadku ekstraktów potrzebna dawka jest zazwyczaj znacznie niższa.

Dawkowanie

• Kapsułki: 1–3 kapsułki dziennie, najlepiej przyjmowane razem z posiłkiem.

• Proszek: 2–4 g dziennie. Niektórzy zalecają rozpoczęcie od 4 g przez pierwsze tygodnie, a następnie zmniejszenie dawki do 2 g dziennie.

• Suszony grzyb: Dawkowanie jak przy proszku – do 4 g dziennie w zupełności wystarczy.

• Świeży grzyb: W tym przypadku najczęściej wykorzystuje się go w kuchni. Użyj więc tyle, ile potrzebujesz do potrawy – nawet większa ilość nie powinna zaszkodzić. Pamiętaj też, że podczas suszenia grzyby mogą stracić nawet 90% masy; 5 g suszu może odpowiadać 50 g świeżych owocników!

Waga On Balance MMZ-100 (100 × 0,01 g)

(98)

(98)

Waga On Balance MMZ-100 (100 × 0,01 g)

Zobacz produkt

Po jakim czasie działa soplówka jeżowata (Lion's Mane)?

Zazwyczaj zaleca się przyjmować soplówkę jeżowatą przez kilka tygodni, zanim pojawią się wyraźne efekty.

Kiedy najlepiej przyjmować soplówkę jeżowatą (lion’s mane)

To kwestia otwarta do dyskusji. Ponieważ przyjmuje się ją przez dłuższy czas, a nie dla natychmiastowego, krótkotrwałego efektu, najważniejsze jest regularne stosowanie. Włącz ją więc w codzienny rytuał i przyjmuj o stałych porach, aby wyrobić sobie nawyk.

Jak przechowywać grzyby lion's mane

Większość z nas wie, że świeże grzyby bardzo szybko stają się miękkie i ciapowate. Jeśli więc korzystasz ze świeżej soplówki jeżowatej, przechowuj ją w lodówce i zużyj w ciągu kilku dni.

Pozostałe formy tego grzyba mogą zachować trwałość praktycznie bezterminowo, pod warunkiem że są trzymane w chłodnym, suchym miejscu i w odpowiednim opakowaniu.

Soplówka jeżowata: czy dorasta do swojej legendarnej nazwy?

Tak, jeśli lubisz grzyby. Choć nie możemy jednoznacznie stwierdzić, jakie konkretnie korzyści zdrowotne może – lub nie musi – przynosić soplówka jeżowata, wiele osób sięga po nią regularnie i bardzo chwali sobie jej działanie. Jedno wiemy na pewno: te grzyby są świetne w smaku. Dlatego niezależnie od tego, czy chcesz nawiązać do dawnych tradycji, czy po prostu poeksperymentować w kuchni, zdecydowanie warto zdobyć trochę soplówki jeżowatej!

Adam Parsons

Adam Parsons – zawodowy dziennikarz specjalizujący się w tematyce konopi, copywriter i autor – od wielu lat współtworzy zespół Zamnesii. Na co dzień zajmuje się szerokim zakresem zagadnień: od CBD, przez psychodeliki, po wiele innych powiązanych tematów. Przygotowuje artykuły blogowe, poradniki oraz testuje i opisuje stale rosnącą gamę produktów.

Przeczytaj pełną biografię