Jaka jest różnica między pieprzem a chili?

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że słów „pieprz” i „chili” można używać zamiennie. W praktyce jednak sporo je od siebie różni – i warto te różnice poznać, jeśli chcesz przejść z poziomu zwykłego amatora ostrych dodatków do prawdziwego znawcy przypraw. Jeśli tak, masz szczęście – w tym artykule wyjaśnimy wszystko, co powinieneś wiedzieć o różnicach między chili a pieprzem, i jeszcze trochę więcej.

Co to jest pieprz?

Pieprz pochodzi z owoców roślin z rodzaju Piper, czyli z ziaren pieprzu. Te owoce są następnie suszone i wykorzystywane jako przyprawa. Tradycyjnie suszony pieprz mieli się tuż przed użyciem, ale można go też dodawać w całości. Ziarna pieprzu bywają nawet marynowane — zazwyczaj zielone.

Występuje w wielu kolorach, z których każdy charakteryzuje się nieco innym aromatem i zastosowaniem w kuchni — od białego pieprzu używanego w daniach kuchni chińskiej, przez zielony pieprz ceniony w kuchni tajskiej, po najpopularniejszy w całej Europie pieprz czarny.

Pieprz sprawdza się nie tylko jako przyprawa. Uważa się, że może oferować również pewne korzyści holistyczne i od wieków wykorzystywany jest w tradycyjnej medycynie. Jest bogaty w przeciwutleniacze i potencjalnie wpływa na stany zapalne, dlatego lista możliwych zalet jego stosowania jest długa i wciąż stanowi przedmiot badań.

Historia pieprzu

Wspomnieliśmy już o kilku zastosowaniach pieprzu i jego tradycyjnych rolach w kuchni, ale skąd właściwie pochodzi? Pieprz wywodzi się z południowej i południowo‑wschodniej Azji i był używany w gotowaniu już około 2000 r. p.n.e. Same ziarenka pieprzu stanowiły niezwykle cenny towar handlowy – na ówczesnych rynkach nazywano je wręcz „czarnym złotem” i przez pewien czas służyły jako forma waluty oraz zastawu.

Z czasem jednak, gdy w XVI wieku pieprz zaczął zalewać europejskie rynki, jego wartość jako towaru stopniowo malała. Przyprawa, która niegdyś była zarezerwowana wyłącznie dla najbogatszych, stała się dostępna także dla zwykłych ludzi, dzięki czemu zyskała znacznie szerszą popularność niż wcześniej. Dziś nadal jest jedną z najczęściej używanych przypraw – odpowiada za około 1/5 światowego handlu przyprawami. Można więc powiedzieć, że cieszy się niesłabnącą popularnością i nic nie wskazuje na to, by miało się to wkrótce zmienić.

Czym jest chili?

Owoce roślin z rodzaju Capsicum, czyli papryczki chili, cenione są za swój aromat i ostrość. Od łagodnej papryki słodkiej po piekielnie ostrą odmianę Carolina Reaper – każda papryczka oferuje coś innego miłośnikom tego ognistego przysmaku. Chili można wykorzystać na wiele sposobów. Niezależnie od tego, czy podaje się je na świeżo, w formie marynowanej, wędzonej czy suszonej, wachlarz możliwości jest ogromny. Być może najpopularniejszą formą jest mielone chili.

Historia wykorzystania chili sięga tysięcy lat wstecz. Papryczki te dodają potrawom wyrazistej pikantności, a przy tym są stosunkowo łatwe w uprawie. Tradycyjnie kojarzone są z kuchnią meksykańską, azjatycką i południowoamerykańską, ale od czasu ich odkrycia trafiły do kulinariów praktycznie całego świata.

Podobnie jak ziarna pieprzu, owoce chili mogą wpływać korzystnie na zdrowie i samopoczucie, ponieważ są bogatym źródłem przeciwutleniaczy i witamin.

Hodowla i Uprawa

Zorganizuj swoją uprawę jak należy. Namioty uprawowe, oświetlenie, nawozy, akcesoria do rozmnażania roślin, doniczki oraz wiele praktycznych dodatków.

Zobacz kategorię

Historia chili

Papryczki chili mają niezwykle długą i barwną historię – ich wykorzystanie sięga ponad 8 tysięcy lat wstecz. Pochodzą z terenów dzisiejszego Meksyku oraz Ameryki Południowej i przyjmuje się, że to właśnie tam odkryto pierwsze gatunki ostrej papryki. Jednak dopiero wyprawa Krzysztofa Kolumba w 1492 roku i odkrycie Nowego Świata sprawiły, że chili trafiło do znacznie szerszej publiczności. Kolumb postanowił rozprowadzić je po Europie – i udało mu się to znakomicie. Dla dodatkowego zamieszania Europejczycy zaczęli nazywać papryczki chili „pepper” (pieprz), ze względu na podobieństwo do dobrze im już znanych ziaren pieprzu.

Wkrótce potem ostra papryka dotarła także do Azji, głównie za sprawą portugalskich kupców. Dziś papryczki chili są powszechnie używane na całym świecie, a ich uprawą zajmuje się wiele krajów. Obecnie największym producentem jest Chiny.

Jednocześnie w różnych zakątkach globu niezależni hodowcy tworzą własne, unikalne odmiany chili o charakterze rzemieślniczym.

Pepper kontra chili

Omówiliśmy już podstawy i wyjaśniliśmy, czym są pieprz oraz papryczki chilli — ale jak wypadają one w bezpośrednim porównaniu? Na czym tak naprawdę polegają różnice między nimi? I co najważniejsze: czy któreś z nich jest „lepsze”? Jest o czym mówić, więc przyjrzyjmy się temu bliżej.

Rodzaj (genus)

Papryczki chili i pieprz należą odpowiednio do rodzajów Capsicum oraz Piper i w obu przypadkach są jagodami wytwarzanymi przez roślinę.

Jak już wspomniano, pieprz powstaje z drobnych jagód rosnących na pnączu. Sama roślina przypomina raczej krzew niż chili. Po dojrzeniu jagody są zbierane i suszone, zanim trafią do użytku.

Dla odmiany rośliny chili zazwyczaj są wyższe, bardziej rozłożyste i obficiej ulistnione, a przy tym wytwarzają znacznie większe jagody, które mają prawdopodobnie szersze zastosowanie i występują w wielu kształtach, kolorach oraz smakach.

Wygląd

Na pierwszy rzut oka to papryczki chili zdecydowanie bardziej się wyróżniają. Istnieją setki odmian, a każda z nich ma nieco inny kształt, kolor i rozmiar niż inne rodzaje pieprzu. Nie znaczy to jednak, że pieprz jest pozbawiony uroku – po prostu jego owoce są do siebie dość podobne, różnią się głównie barwą i wielkością. Ogólnie rzecz biorąc, chili oferują znacznie bardziej zróżnicowane i efektowne owoce. Ale jak to zwykle bywa, najważniejsze jest to, co kryje się w środku.

Ostrość

Jeśli chodzi o ostrość, sprawy szybko się komplikują. W przypadku papryczek chili mamy jednak do dyspozycji wygodny sposób pomiaru. Opracowana przez amerykańskiego farmaceutę Wilbura Scoville’a skala Scoville’a to test, który pozwala określić poziom pikantności, czyli tzw. „ciepła”, danej papryczki.

Wartość na skali Scoville’a dla konkretnej papryczki ustala się, rozcieńczając dokładnie odmierzoną ilość suszonej i sproszkowanej papryki w wodzie z cukrem tak długo, aż ostrość przestanie być wyczuwalna. Przykładowo, papryka słodka (bell pepper) nie zawiera kapsaicyny, dlatego ma 0 SHU (Scoville heat units). Dla porównania habanero osiąga około 150 000 SHU. Z kolei Carolina Reaper, uznawana oficjalnie za najostrzejszą papryczkę na świecie, przekracza zawrotne 1 500 000 SHU.

Stosowanie skali opartej na odczuwalnym „cieple” ułatwia katalogowanie ostrości różnych odmian chili. W przypadku ziaren pieprzu sytuacja wygląda jednak inaczej: ich ostrość wynika z obecności związku chemicznego zwanego piperiną. W przeciwieństwie do kapsaicyny piperina daje łagodniejsze, mniej agresywne uczucie pieczenia, które rzadko kiedy bywa nieprzyjemne. Dzięki temu pieprz świetnie sprawdza się tam, gdzie zależy nam tylko na lekkim, subtelnym podkręceniu smaku.

Zastosowanie

Jeśli chodzi o zastosowania w kuchni, wszystko zależy od tego, jak bardzo lubisz ostre smaki. Papryczki chili są prawdopodobnie bardziej wszechstronne – można je jeść na świeżo, suszyć, marynować i mielić na proszek. Dają potrawom różny poziom ostrości, podczas gdy klasyczny pieprz ma za zadanie zapewnić łagodniejszą, ale często pełniejszą w smaku pikantność. Ziarenka pieprzu najczęściej występują w formie mielonej, sproszkowanej lub suszonej, co ułatwia korzystanie z nich dzięki młynkom i solniczkom z pieprzniczkami. Często łączony z solą, pieprz stoi dziś na niemal każdym stole obiadowym na świecie.

Suszone papryczki Carolina Reaper (Scovilla)

(24)

(24)

Suszone papryczki Carolina Reaper (Scovilla)

Zobacz produkt

Pepper, chili czy papryczka chili?

Jak pewnie zdążyłeś już zauważyć, papryka, chili i papryczki chili potrafią nieźle namieszać w rozmowie – głównie przez to, że nazwy często stosuje się zamiennie. Ostatecznie jednak nie ma tu jednego „słusznego” wyboru. Wszystko zależy od Twoich upodobań i poziomu ostrości, który lubisz. A dzięki ogromnej różnorodności produktów z papryką i chili dostępnych dziś na rynku, wcale nie musisz ograniczać się do jednej opcji. Masz ochotę solidnie podkręcić danie szczyptą piekielnie ostrej ghost pepper? A może wolisz tylko delikatnie wzbogacić smak jedzenia odrobiną mielonego pieprzu? Decyzja należy wyłącznie do Ciebie.

Adam Parsons

Adam Parsons – zawodowy dziennikarz specjalizujący się w tematyce konopi, copywriter i autor – od wielu lat współtworzy zespół Zamnesii. Na co dzień zajmuje się szerokim zakresem zagadnień: od CBD, przez psychodeliki, po wiele innych powiązanych tematów. Przygotowuje artykuły blogowe, poradniki oraz testuje i opisuje stale rosnącą gamę produktów.

Przeczytaj pełną biografię