Wszystko, co warto wiedzieć o guaranie

Guarana to niewielka, czerwonobrązowa jagoda pochodząca z dorzecza Amazonki. Na pierwszy rzut oka wygląda niepozornie, ale ten drobny owoc to prawdziwe paliwo rakietowe. Zawiera od 4 do 6 razy więcej kofeiny niż kawa, dlatego często nazywana jest królową naturalnych źródeł kofeiny. W jednej jagodzie stężenie kofeiny może sięgać nawet 4,5%.

Guarana silnie i wyraźnie pobudza umysł. Jeśli potrzebujesz zastrzyku motywacji i koncentracji podczas długich godzin nauki lub pracy, to idealny wybór. I nie chodzi wyłącznie o samą kofeinę – owoc ten wytwarza także teofilinę i teobrominę, czyli dodatkowe związki o działaniu stymulującym, które wzmacniają efekt pobudzenia. Poza imponującą zawartością kofeiny, guarana ma też szereg właściwości prozdrowotnych – jest bogata w przeciwutleniacze chroniące DNA oraz wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Przyjrzyjmy się więc bliżej tej niezwykłej jagodzie i odkryjmy, jakie korzyści może przynieść.

Czym jest guarana?

Guarana (Paullinia cupana, paulinia, kakaowiec brazylijski, chleb guarany) to pnącze wywodzące się z amazońskiej dżungli. Występuje naturalnie w Wenezueli oraz w niektórych regionach Brazylii. Jako roślina pnąca oplata okoliczną roślinność i pnie się po niej w górę, osiągając nawet 12 metrów wysokości. Guarana tworzy niewielkie czerwone lub brązowe owoce, wielkością zbliżone do ziaren kawy, o charakterystycznym wyglądzie przypominającym gałki oczne.

Owoce i nasiona guarany zawierają bardzo dużo kofeiny, a do tego są bogate w przeciwutleniacze i inne cenne substancje aktywne. Dzięki temu guarana działa silnie pobudzająco i wykazuje liczne właściwości prozdrowotne. W Brazylii niezwykle popularne są napoje energetyzujące na bazie ekstraktu z guarany. Coraz częściej sięga się po nią także w krajach Zachodu. W sklepach ze zdrową żywnością bez trudu znajdziesz dziś suplementy z guaraną, takie jak sproszkowana guarana, ekstrakty czy kapsułki.

Guarana – Paullinia cupana

(83)

(83)

Guarana – Paullinia cupana

Zobacz produkt

Rodzaje guarany

W ostatnich latach guarana zyskała sporą popularność także poza Ameryką Południową. Obecnie można ją spożywać na kilka różnych sposobów:

• Prażone nasiona guarany (guarana em rama)

Prażone nasiona guarany przypominają w smaku pieczone kasztany. Takie „orzechy guarany” są zwykle sprzedawane bezpośrednio przez rolników w Amazonii. Z wyprażonych nasion przygotowuje się następnie proszki lub ekstrakty.

• Proszek i ekstrakty z guarany

To najczęściej spotykana forma guarany w sklepach ze zdrową żywnością i podobnych miejscach. Proszek z guarany świetnie nadaje się do przyrządzania napojów, a także domowych past i nalewek. Ekstrakty są bardziej skoncentrowaną postacią proszku z guarany, zawierają więc więcej składników aktywnych w jednej porcji. Dostępne są również kapsułki wypełnione proszkiem lub ekstraktem z guarany – dla wielu osób to najwygodniejszy sposób dawkowania.

• Guarana w laskach

Guarana w laskach to tradycyjny sposób przygotowania i przechowywania tego surowca. Uważa się, że taka forma bywa silniejsza od innych, zwłaszcza gdy laski wytwarzane są ręcznie. Do produkcji lasek nasiona guarany najpierw się praży, a następnie miele na proszek. Dodaje się wodę, formuje z masy „ciasto” i nakłada na patyk. Następnie „guarana na patyku” jest suszona nad ogniem, aż całkowicie stwardnieje.

• Syrop z guarany

Ta postać jest rzadziej spotykana, ale stopniowo zyskuje popularność w brazylijskim przemyśle napojów.

Jak działa guarana

Ponieważ guarana zawiera kofeinę, oddziałuje na organizm poprzez pobudzenie układu nerwowego, a także pracy serca i mięśni. Oprócz dużej ilości kofeiny, w guaranie obecne są również teofilina i teobromina – substancje o podobnym, stymulującym działaniu – co sprawia, że guarana jest niezwykle popularnym składnikiem napojów energetycznych i podobnych produktów.

Guarana a kawa

Kawa nie jest dla każdego. Jej gorzki smak i krótki, gwałtowny zastrzyk energii sprawiają, że wiele osób szuka innego rozwiązania. W takiej sytuacji świetną alternatywą może okazać się guarana.

Jedną z największych przewag guarany nad kawą jest czas trwania pobudzenia. Działanie energetyzujące guarany utrzymuje się znacznie dłużej niż w przypadku kawy, a przy tym pobudzenie jest zazwyczaj mniej nerwowe i wyraźniejsze w odczuciu. Guarana wchłania się powoli, dzięki czemu stopniowo uwalnia energię przez kilka godzin — w wyraźnym kontraście do szybkiego „kopa” i nagłego spadku formy po kawie.

Ze względu na podobne działanie kawa i guarana często idą w parze. Jeśli porównamy je bezpośrednio pod względem zawartości kofeiny, nasiona guarany zawierają ok. 4–6% kofeiny, podczas gdy ziarna białej kawy jedynie około 2%.

Guarana nie tylko ma więcej kofeiny niż kawa, ale zawiera również inne alkaloidy i tłuszcze, które mogą tłumić uczucie głodu i pragnienia. To jeden z głównych powodów, dla których guarana tak często pojawia się w programach odchudzających. Dodatkowo, ponieważ do użycia wystarczy niewielka ilość proszku, praktycznie nie dostarczamy organizmowi kalorii.

Naturalne ciepło, które guarana wytwarza w organizmie, nazywa się termogenezą — to fizjologiczny proces metaboliczny wspomagający rozkład zmagazynowanej tkanki tłuszczowej na energię. Choć kofeina obecna zarówno w kawie, jak i w guaranie sprzyja temu zjawisku, obecne w guaranie teobromina i teofilina dodatkowo je wzmacniają.

W efekcie guarana jest bardzo wartościową, a pod wieloma względami wręcz korzystniejszą alternatywą dla kawy. Zapewnia długotrwałe pobudzenie bez nadmiernego roztrzęsienia, a przy okazji dostarcza cennych przeciwutleniaczy. Można oczywiście twierdzić, że błyskawiczny „strzał” kofeiny z kawy jest tym, czego niektórzy potrzebują rano, aby natychmiast się rozbudzić. Jednak zamiana kawy na guaranę w ciągu dnia może zapewnić bardziej stabilne, równomiernie uwalniane pokłady energii, które pomogą przetrwać nawet najbardziej wymagający dzień pracy.

Jakie potencjalne korzyści może dawać stosowanie guarany?

Guarana jest ceniona przede wszystkim za swoje właściwości pobudzające. Ale na tym jej możliwości się nie kończą. Pozwól, że wyjaśnimy, co jeszcze potrafi.

Zawiera duże ilości przeciwutleniaczy

Guarana zawiera znaczną ilość związków o działaniu antyoksydacyjnym, w tym taniny, saponiny i katechiny. Te przeciwutleniacze współpracują ze sobą, aby neutralizować szkodliwe cząsteczki w organizmie, znane jako wolne rodniki. Badanie przeprowadzone w 2017 roku potwierdziło skuteczność guarany w zwalczaniu wolnych rodników (Peixoto i wsp.).

Może wspierać koncentrację

Uważa się także, że guarana może wspierać koncentrację i zdolność skupienia uwagi. Odpowiada za to nie tylko sama kofeina, lecz również działanie na adenozynę – związek, który zwykle pomaga mózgowi się wyciszyć. Gdy jej działanie zostaje zablokowane, łatwiej jest pozostać w trybie czujności i skupienia (Davis i in., 2003).

Naturalna koncentracja

(25)

(25)

Naturalna koncentracja

Zobacz produkt

Możliwy wpływ na nocycepcję

Tradycyjnie guarany używano wśród amazońskich plemion, aby łagodzić dolegliwości fizyczne. Oprócz wpływu na koncentrację, receptory adenozynowe biorą częściowo udział w nocycepcji, czyli w wykrywaniu bodźców bólowych przez obwodowy i ośrodkowy układ nerwowy. Badania wykazały, że guarana potrafi wiązać się z receptorami A1 i A2A, co może pośrednio wpływać na odczuwanie bólu (Baratloo i in., 2016).

Możliwy wpływ na masę ciała i metabolizm

Choć wspomnieliśmy o tym już wcześniej, guarany od dawna używa się jako wsparcia w kontrolowaniu masy ciała. Uważa się, że nie tylko pomaga ona ograniczyć apetyt, lecz także – dzięki wysokiej zawartości kofeiny – może przyspieszać metabolizm, co sprawia, że kalorie są spalane szybciej (Dulloo i in., 1989).

Może korzystnie wpływać na zdrowie serca

Choć zdrowie serca to niezwykle złożony temat, wiele badań próbowało ustalić, czy guarana może w jakikolwiek sposób korzystnie wpływać na ten kluczowy narząd. Część naukowców zauważa, że wysoka zawartość przeciwutleniaczy w tym suplemencie może wspierać prawidłowy przepływ krwi oraz oddziaływać na proces tworzenia się zakrzepów (Ravi Subbiah & Yunker, 2008). Jak dotąd wyniki tych badań pozostają jednak niejednoznaczne.

Jakie skutki uboczne może mieć guarana?

Choć guarana zwykle jest dobrze tolerowana, jej stosowanie może wiązać się z pewnymi działaniami niepożądanymi. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, przed sięgnięciem po guaranę skonsultuj się z lekarzem lub innym specjalistą. Warto też podkreślić, że guarana nie jest zalecana kobietom w ciąży ani karmiącym piersią.

Do możliwych skutków ubocznych – zwłaszcza przy przyjmowaniu zbyt dużych dawek guarany – należą:

• bezsenność
• bóle głowy
• nudności / wymioty
• kołatanie serca
• napady drgawkowe
• drżenie rąk lub całego ciała
• biegunka

Jak stosować guaranę

Guaranę można włączyć do diety na wiele sposobów. Jak już wspomniano, to niezwykle popularny składnik napojów energetycznych. Dostępna jest jednak także w postaci proszku, który można stosować bardzo podobnie jak kawę rozpuszczalną. Wystarczy wsypać porcję do kubka, zalać gorącą wodą i w każdej chwili masz do dyspozycji szybkie pobudzenie. Proszek z guarany świetnie sprawdza się też jako dodatek do koktajli i soków, gdy potrzebujesz dodatkowego zastrzyku energii.

Jeśli natomiast szukasz czegoś jeszcze wygodniejszego „w biegu”, możesz sięgnąć po kapsułki z guaraną, które bez trudu przyjmiesz zawsze wtedy, gdy będzie Ci to najbardziej odpowiadać.

Jak samodzielnie wypróbować guaranę?

Oczywiście szybki wypad do najbliższego supermarketu wystarczy, by znaleźć napoje energetyczne na bazie guarany. Jeśli jednak zależy Ci na wysokiej jakości suplementach i sproszkowanej guaranie, w sklepie Zamnesia czeka szeroki wybór produktów dopasowanych do różnych potrzeb. Guarana jest też częstym składnikiem innych witamin i kapsułek, więc masz wiele sposobów, by włączyć jej dobroczynne działanie do swojej codziennej rutyny. Odwiedź już dziś sklep internetowy Zamnesia!