Poznaj żeń-szeń

Adam Parsons

Dziennikarz konopny i redaktor w Zamnesii

Adam Parsons

Ostatnia aktualizacja: 22 Grudzień 2022

Od lat jest stałym elementem oferty sklepów ze zdrową żywnością i ważną częścią tradycyjnych praktyk holistycznych – korzeń żeń-szenia cieszy się dziś równie dużą popularnością jak kiedyś. Głęboko zakorzeniony w tradycyjnej medycynie chińskiej, nadal ma wiele do zaoferowania także we współczesnym świecie. Można go stosować w formie sproszkowanego ekstraktu, dodatku do potraw czy po prostu jako napar ziołowy – wszechstronność to znak rozpoznawczy żeń-szenia. Poniżej znajdziesz pełne kompendium wiedzy o tym korzeniu, jego możliwych właściwościach oraz o tym, jak włączyć go do codziennej rutyny.

Czym jest żeń-szeń?

Żeń-szeń to korzeń należący do rodzaju Panax. Po zebraniu Panax ginseng, znany również jako żeń-szeń chiński lub żeń-szeń koreański, znajduje zastosowanie w wielu produktach i preparatach, przede wszystkim tych ukierunkowanych na wspieranie szeroko pojętego dobrego samopoczucia. Nazwa „ginseng” pochodzi od chińskiego słowa „rénshēn”, które w przybliżeniu oznacza „człowiek” (rén) i „korzeń rośliny” (shēn). To nawiązanie do charakterystycznego wyglądu korzenia, przypominającego ludzką sylwetkę z długimi, „kończynopodobnymi” odrostami. Ale nazwa to nie wszystko – jak daleko wstecz sięga historia stosowania żeń-szenia?

Greens Complete

(2)

(2)

Greens Complete

Zobacz produkt

Pochodzenie żeń-szenia

Przypuszcza się, że żeń-szeń był używany już ponad 4500 lat temu. Udokumentowane wzmianki o jego stosowaniu pochodzą jednak z 196 r. n.e. z Chin. Początkowo sięgano po niego, aby dodać sobie energii, a także łagodzić takie dolegliwości jak bezsenność czy zapalenie żołądka. Skuteczność tych tradycyjnych zastosowań jest dziś szeroko dyskutowana, ale nie przeszkodziło to żeń-szeniowi stać się niezwykle popularnym na całym świecie.

Jaka jest różnica między żeń-szeniem a imbirem?

Choć wyglądają podobnie i często stosuje się je w zbliżony sposób, imbir i żeń-szeń bardzo często występują obok siebie w świecie naturalnych suplementów, przez co wiele osób uważa je za zamienne. W rzeczywistości są to jednak zupełnie różne rośliny. Oba korzenie od tysięcy lat odgrywają ważną rolę w tradycyjnych praktykach holistycznych – zwłaszcza w tradycyjnej medycynie chińskiej (TCM) – i są bogatym źródłem witaminy C, a także cynku i magnezu. Różnice między nimi są jednak wyraźne. Na przykład ze względu na słodko‑pikantny smak imbir znacznie częściej trafia do kuchni niż żeń-szeń. Co więcej, żeń-szeń może wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, czego imbir sam w sobie nie zapewnia.

Dodatkowe zamieszanie wynika z faktu, że w krajach takich jak Chiny czy Korea najczęściej stosuje się żeń-szeń koreański, znany z silniej pobudzającego działania. Z kolei żeń-szeń amerykański, uprawiany w Kanadzie i USA, kojarzony jest raczej z bardziej kojącym, relaksującym wpływem. Istnieje też żeń-szeń syberyjski, który – choć używany w podobnych celach – z botanicznego punktu widzenia wcale nie jest prawdziwym żeń-szeniem.

Jak działa żeń-szeń?

Skoro wiemy już, czym jest żeń-szeń, warto przyjrzeć się temu, jak dokładnie działa w organizmie. Jak wspomniano, jego stosowanie może wiązać się z szeregiem potencjalnych efektów, które można odczuć na różne sposoby. Tradycyjnie korzeń spożywano na surowo, ale przed jedzeniem można go też poddać obróbce na parze. Współcześnie żeń-szeń najczęściej suszy się i mieli na drobny proszek, który następnie dodaje się do potraw lub zamyka w kapsułkach. Niezależnie od formy, po spożyciu żeń-szeń oddziałuje na ciało i umysł, wywołując wachlarz efektów, które mogą wspierać ogólną kondycję organizmu. Choć mechanizmy działania żeń-szenia koreańskiego i amerykańskiego nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione, badacze zaobserwowali u ludzi kilka interesujących, obiecujących efektów.

Różeniec górski i żeń-szeń

(6)

(6)

Różeniec górski i żeń-szeń

Zobacz produkt

Możliwe korzyści ze stosowania żeń-szenia

Bogaty w przeciwutleniacze i intensywnie badany pod kątem wpływu na stany zapalne, żeń-szeń zawiera dwa kluczowe związki uznawane za odpowiedzialne za większość potencjalnych właściwości tej korzeniowej rośliny: ginsenozydy i gintoninę. Oczywiście działanie żeń-szenia może różnić się w zależności od osoby, ale poniżej przedstawiamy kilka obszarów, w których może on pozytywnie wpływać na samopoczucie.

Energia i zmęczenie

Żeń-szeń, a konkretniej jego koreańska odmiana, jest od lat badany pod kątem możliwości zwiększania poziomu energii i łagodzenia objawów zmęczenia. W przeprowadzonym w 2013 roku badaniu (Kim i in.) wykazano, że w ciągu 4 tygodni grupa 90 osób przyjmujących 1 lub 2 gramy żeń-szenia odczuła wyraźne zmniejszenie zarówno psychicznego, jak i fizycznego zmęczenia w porównaniu z grupą placebo.

Funkcje poznawcze i nastrój

Uważa się, że żeń-szeń może również korzystnie wpływać na funkcje poznawcze, takie jak pamięć, a także na samopoczucie psychiczne. Choć żeń-szeń nie działa psychoaktywnie ani euforyzująco, badanie z 2002 roku (Ellis & Reddy) opisuje jego wpływ na ogólną jakość życia. Grupie 30 ochotników podawano 200 mg żeń-szenia dziennie przez 4 tygodnie; po tym czasie naukowcy odnotowali poprawę kondycji psychicznej i wyraźnie lepszy nastrój. Po 8 tygodniach działania te zaczęły jednak słabnąć, co może sugerować, że korzystny wpływ żeń-szenia na pracę mózgu ma raczej krótkotrwały charakter.

Stan zapalny

Z uwagi na bogactwo związków aktywnych, żeń‑szeń w czasach współczesnych jest intensywnie badany pod kątem wpływu na stany zapalne. W jednym z badań (Jung i in., 2011) podawano 18 zdrowym mężczyznom 2 gramy koreańskiego żeń‑szenia, trzy razy dziennie, przez siedem dni. Ochotników badano pod koniec każdego dnia i stwierdzono, że u wszystkich doszło do wyraźnego obniżenia markerów stanu zapalnego.

Zaburzenia erekcji

Zaobserwowano również wpływ żeń-szenia na zaburzenia erekcji. Wyniki badań naukowych sugerują, że suplementacja żeń-szeniem może zmniejszać poziom stresu oksydacyjnego, co sprzyja lepszemu przepływowi krwi do tkanek prącia. W jednym z takich badań (Choi i in., 1995) odnotowano około 60% poprawy u uczestników przyjmujących żeń-szeń koreański w porównaniu z osobami stosującymi standardowe leki na zaburzenia erekcji.

Czy stosowanie żeń-szenia jest bezpieczne?

Dzięki różnym sposobom przyjmowania, łatwo znaleźć formę żeń-szenia, która będzie ci odpowiadać i pozwoli na dobranie odpowiedniej dawki do twoich potrzeb. Zaleca się jednak, aby kobiety w ciąży oraz karmiące piersią unikały stosowania żeń-szenia, ponieważ nie ma wystarczających danych potwierdzających jego bezpieczeństwo w tych okresach. Ponadto, ze względu na pobudzające działanie żeń-szenia, osoby z chorobami serca powinny przed rozpoczęciem suplementacji skonsultować się z lekarzem.

Możliwe skutki uboczne żeń-szenia

Podobnie jak w przypadku większości suplementów i witamin, nadmierne przyjmowanie żeń-szenia może wiązać się z wystąpieniem działań niepożądanych. Choć zazwyczaj nie są one groźne dla życia ani szczególnie poważne, zaleca się przerwanie suplementacji, jeśli zaobserwujesz u siebie którekolwiek z poniższych objawów:

• Bóle głowy
• Nudności
• Biegunka
• Przyspieszone bicie serca
• Wysypka

Jeśli martwią Cię jakiekolwiek z wymienionych dolegliwości, przed sięgnięciem po żeń-szeń skonsultuj się z lekarzem lub innym specjalistą medycznym.

Poznaj moc żeń-szenia na własnej skórze

Wiesz już praktycznie wszystko o żeń-szeniu – więc jak najlepiej doświadczyć jego działania? Oczywiście możesz sięgnąć po herbaty czy soki z żeń-szeniem w najbliższym supermarkecie, ale czy wiedziałeś, że istnieją znacznie prostsze sposoby na włączenie tej rośliny do codziennej rutyny? W Zdrowie i witalność Zamnesii znajdziesz wysokiej jakości suplementy, w których żeń-szeń jest głównym lub uzupełniającym składnikiem – tak, abyś mógł w pełni wykorzystać jego prozdrowotny potencjał. Wystarczy kilka kapsułek dziennie, by samemu przekonać się, jak wszechstronna jest moc żeń-szenia.