Czym jest niebieski lotos?

Adam Parsons

Dziennikarz konopny i redaktor w Zamnesii

Adam Parsons

Ostatnia aktualizacja: 8 Kwiecień 2025

Niebieski lotos (Nymphaea caerulea), znany także jako niebieska lilia wodna, to niezwykle efektowny kwiat wywodzący się ze starożytnego Egiptu, gdzie uprawiano go wzdłuż brzegów Nilu. Roślina ta miała ogromne znaczenie duchowe i kulturowe – często pojawiała się w sztuce, była symbolem bóstw oraz odradzającego się życia. Łączono ją również z królewskością, o czym świadczy fakt, że odnaleziono ją m.in. w grobowcu Tutanchamona. Jednocześnie służyła jako środek rekreacyjny, ceniony za swoje właściwości afrodyzjakalne i łagodnie psychoaktywne. Ze względu na popularność w starożytnym Egipcie niektórzy uznają niebieski lotos za pierwszy w historii „imprezowy narkotyk”.

Ale ta fascynująca roślina kryje w sobie znacznie więcej. Pokażemy Ci, jak dzisiaj wykorzystuje się niebieski lotos i jak bardzo pod tym względem przypominamy starożytnych Egipcjan. Dowiesz się też, jak samodzielnie go uprawiać i przygotowywać!

Historia niebieskiego lotosu

Historia niebieskiego lotosu sięga czasów starożytnego Egiptu. Ponad 3000 lat temu roślina ta była szeroko uprawiana na brzegach Nilu, ceniona zarówno za swoje piękno, jak i odurzające działanie. Uważana za świętą roślinę, ściśle związaną z egipskimi bóstwami, takimi jak Ozyrys, Nefertem i Ra, niebieski lotos pełnił funkcję sakramentu w rytuałach religijnych, a jednocześnie był składnikiem rekreacyjnych mieszanek poprawiających nastrój.

Z Egiptu roślina rozprzestrzeniła się po całym starożytnym świecie – od Imperium Rzymskiego, przez Brytanię i Grecję, aż po Indie. Z czasem jednak, gdy dawne cywilizacje odeszły w przeszłość, o niebieskim lotosie niemal zapomniano. Sytuacja zmieniła się dopiero wraz z odkryciami archeologicznymi, które na nowo rozpaliły zainteresowanie tą świętą nilową rośliną. Na początku XIX wieku, gdy odkopywano starożytne grobowce i wydobywano faraonów z ich wiecznych komór, badacze zaczęli się zastanawiać nad tak częstym pojawianiem się motywu niebieskiego lotosu w niemal każdej z nich. Szybko stało się jasne, że kwiat ten miał ogromne znaczenie symboliczne – i „kwiat Nilu” ponownie znalazł się w centrum uwagi.

Do czego służy niebieski lotos?

Choć naukowcy poświęcili niebieskiemu lotosowi niewiele badań, mamy już całkiem dobre wyobrażenie o tym, w jakich sytuacjach może się przydać.

• Afrodyzjak

Wiele osób sięga po niebieski lotos jako naturalny afrodyzjak, choć współczesne badania medyczne nie potwierdziły jednoznacznie takiego działania. Wstępne analizy sugerują jednak, że nukiferyna, alkaloid zawarty w roślinie, może wspierać poprawę sprawności seksualnej.

• Wspiera zdrowy, regenerujący sen

Niebieski lotos od dawna jest stosowany ze względu na rzekomą zdolność wspierania spokojnego snu. Osoby, które go używają, twierdzą, że pomaga im się wyciszyć i rozluźnić, a to uczucie relaksu ułatwia im przesypianie nocy. Warto jednak podkreślić, że są to wyłącznie relacje użytkowników – do tej pory nie przeprowadzono badań naukowych potwierdzających taki wpływ niebieskiego lotosu ani wyjaśniających, w jaki sposób miałby on dokładnie działać.

• Może rozluźniać mięśnie i łagodzić dyskomfort

Chociaż na ten temat przeprowadzono niewiele badań naukowych, uważa się, że dwa główne związki zawarte w niebieskim lotosie – alkaloidy apomorfina i nucyferyna – mogą wspierać regulację i kontrolę mięśni.

• Świadome śnienie

Niebieski lotos należy do roślin, którym przypisuje się zdolność wywoływania lub wzmacniania świadomych snów. Nie ma badań potwierdzających takie zastosowanie tej rośliny, ale wiele osób relacjonuje, że wypicie naparu z kwiatów przed snem lub używanie niebieskiego lotosu w waporyzatorze sprawia, że ich sny stają się intensywniejsze.

• Może pomóc zmniejszyć napięcie

Choć dysponujemy głównie relacjami użytkowników, kwiat ten od dawna stosowany jest przez osoby odczuwające napięcie i niepokój. Wiele z nich twierdzi, że roślina zapewnia delikatny haj, porównywalny do efektu po spożyciu konopi. Dzięki temu działaniu niebieski lotos może być ciekawą alternatywą dla osób o niskiej tolerancji na THC.

• Wzmacniacz nastroju

Nie ma twardych dowodów naukowych potwierdzających dokładnie to działanie niebieskiego lotosu, ale jego długa historia stosowania jako afrodyzjaku oraz opisywany łagodnie relaksujący efekt sugerują, że roślina może działać jak naturalny poprawiacz nastroju. Jeśli więc ktoś z Twojego otoczenia czuje się przygnębiony, niebieski lotos może być wartym rozważenia ziołowym wsparciem.

Chemia niebieskiego lotosu

Analizy chemiczne niebieskiego lotosu (Nymphaea caerulea) pokazują, że roślina zawiera ponad 20 różnych antyoksydantów, w tym fenole, flawonoidy, saponiny, antrachinony oraz antocyjany. Substancje te obecne są we wszystkich częściach rośliny, przy czym najwyższe ich stężenia występują w liściach i kwiatach. Co najważniejsze, niebieski lotos zawiera dwa kluczowe alkaloidy: apomorfinę i nucyferynę.

Apomorfina jest opisywana jako psychoaktywny alkaloid i nieselektywny agonista dopaminy, co oznacza, że może wywoływać uczucie przyjemności i poprawiać nastrój. Może również wspierać redukcję napięcia. Nucyferyna to kolejny roślinny alkaloid o podobnym profilu działania, choć sama w sobie nie jest uznawana za substancję psychoaktywną.

Jak stosować niebieski lotos

Niebieski lotos można stosować na kilka sposobów. Oto najpopularniejsze z nich:

1. Zaparz herbatę z niebieskiego lotosu

   Przygotowanie herbaty z niebieskiego lotosu jest bardzo proste. Jeśli masz suszone kwiaty, zaparz je tak samo, jak zwykłą herbatę ziołową. Dla łagodnego działania użyj ok. 5 g suszu, a dla mocniejszego efektu – ok. 10 g. Zastosuj sitko lub zaparzacz i pozostaw kwiaty w gorącej wodzie na 10–15 minut. Pij, gdy napar jest jeszcze ciepły. Jeśli wolisz jeszcze wygodniejsze rozwiązanie, możesz kupić gotową herbatę z niebieskiego lotosu w torebkach.

2. Zrób wino z niebieskiego lotosu

   Wiele przedstawień w starożytnych grobowcach pokazuje, że Egipcjanie najchętniej delektowali się niebieskim lotosem, macerując go w winie. Aby przygotować własny napój, włóż kilka liści do wina i pozostaw do namoczenia na kilka dni. Ponieważ niebieski lotos może nadać winu gorzkawy posmak, najlepiej wykorzystać słodkie wino deserowe, na przykład Lambrusco, Zinfandel lub Riesling.

3. Vape z niebieskiego lotosu

   Jeśli masz vaporizer do suszu roślinnego, możesz spokojnie używać go także do niebieskiego lotosu. To jeden z najwygodniejszych sposobów na korzystanie z tego kwiatu – przygotowanie zajmuje tylko kilka minut, a urządzenie możesz zabrać ze sobą wszędzie. Pamiętaj jedynie, że niebieski lotos waporyzuje się w dość niskiej temperaturze (między 100 a 125°C, czyli 212–257°F). Drobno zmielone, suche płatki niebieskiego lotosu zapewnią najlepsze wrażenia podczas waporyzacji.

4. Zacząć od ekstraktu z kwiatu niebieskiego lotosu?

   Ekstrakt z kwiatu niebieskiego lotosu to prawdopodobnie najwygodniejszy i najskuteczniejszy sposób jego przyjmowania – zawiera substancje aktywne skoncentrowane w wysokim stężeniu. Takie ekstrakty występują w różnych mocach, na przykład 10x lub 20x, i są dostępne w formie proszku, nalewek albo sprasowanej, przypominającej haszysz żywicy. Każda z tych form umożliwia wygodne przyjmowanie niebieskiego lotosu – można je bez trudu dodawać do jedzenia i napojów, więc wybór zależy wyłącznie od Twoich osobistych preferencji.

Jak uprawiać niebieski lotos

Jeśli masz ochotę go wypróbować, możesz się rozczarować, gdy odkryjesz, że niebieski lotos wcale nie jest łatwo dostępny. Jeśli jednak chcesz mieć własny zapas, dlaczego po prostu nie uprawiać go samodzielnie? Na start nie potrzebujesz wiele, a sama uprawa nie należy do szczególnie trudnych.

Czego będziesz potrzebować

Na początek przygotuj wszystkie najważniejsze materiały. Oprócz standardowych narzędzi ogrodniczych będą ci potrzebne:

• żyzna, próchniczna ziemia (gleba gliniasto-piaszczysta)
• biały piasek
• wodoodporny pojemnik
• nasiona niebieski lotos

Wykorzystywanie nasion to tak naprawdę stosunkowo nowe podejście. Jeszcze kilka lat temu klasyczną metodą uprawy niebieskiego lotosu było rozmnażanie z kłączy, czyli podziemnych części rośliny. Nie jest to jednak najwygodniejszy sposób. Aby uprościć cały proces, ogrodnicy opracowali metodę uprawy z nasion. Uprawa niebieski lotos z nasion jest nie tylko znacznie łatwiejsza, ale też tańsza.

Uprawa niebieski lotos: instrukcja krok po kroku

1. Przygotuj szczelny, nieprzepuszczający wody pojemnik i wsyp do środka około 5 cm ziemi ogrodowej. Niebieski lotos najlepiej rośnie w podłożu zawierającym mieszankę piasku, mułu i odrobiny gliny. Zwróć uwagę, że większość „uniwersalnych ziem do kwiatów” raczej się nie sprawdzi. Unikaj mieszanek z dodatkiem mchu, drewna, kory i innych włóknistych składników organicznych i nie stosuj żadnych nawozów. Następnie zalej pojemnik ciepłą wodą tak, aby poziom był mniej więcej na szerokość dwóch palców powyżej powierzchni ziemi. Odczekaj kilka minut, aż ziemia opadnie, a potem lekko ją dociśnij, żeby się zagęściła.

2. Rozsiej nasiona niebieskiego lotosu równomiernie na podwodnym podłożu, zachowując odstępy około 2–3 cm. Gdy wszystkie nasiona będą już na miejscu, przykryj je cienką warstwą ziemi lub piasku.

3. Ustaw pojemnik z wysianymi nasionami w ciepłym, dobrze nasłonecznionym miejscu. Po kilku dniach nasiona zaczną kiełkować. Tuż po wzejściu niebieski lotos będzie przypominał kępki trawy. W ciągu kolejnych dni siewki wytworzą dwa liście, które rozłożą się na powierzchni wody.

4. Czas na przesadzanie! Gdy siewki niebieskiego lotosu trochę podrosną, możesz przenieść je do większego pojemnika. Ostrożnie wyjmij rośliny z małego zbiornika i posadź je w większych, w których będzie więcej wody.

Wykorzystanie całej rośliny niebieskiego lotosu

Choć niektóre części tej rośliny wyglądają szczególnie efektownie, możesz wykorzystać cały niebieski lotos – do przygotowywania jedzenia, herbaty, a nawet do wyhodowania kolejnych roślin.

• Wykorzystaj własne rośliny, aby wyhodować więcej niebieskiego lotosu

Uprawiając własny niebieski lotos, zyskujesz tę dodatkową korzyść, że nie musisz za każdym razem kupować nowych nasion, gdy zechcesz mieć więcej roślin. W miarę wzrostu rośliny główka kwiatu przesuwa się pod wodę, gdzie tworzy owoc. Gdy dojrzeje, w środku znajdują się nasiona, które możesz wykorzystać do wyhodowania kolejnych roślin niebieskiego lotosu!

• Korzeń niebieskiego lotosu

Podziemna część niebieskiego lotosu nazywa się kłączem. To właśnie ono pełni funkcję „korzenia” niebieskiego lotosu – w praktyce jest to podziemna łodyga, czyli tzw. rozłóg. Kłącza mogą być bardzo długie i składać się z wielu członów. To, co wyróżnia korzenie niebieskiego lotosu, to fakt, że również nadają się do jedzenia. W wielu krajach Azji są cenione jako smaczny przysmak.

Kłącza lotosu są dobrym źródłem naturalnego błonnika roślinnego, a przy tym obfitują w witaminy i minerały. W smaku są delikatne, lekko słodkawe, a ich chrupiąca struktura przypomina nieco seler naciowy. Po dłuższej obróbce cieplnej korzeń staje się bardziej miękki. Przygotowanie kłączy zaczyna się od odcięcia twardych końcówek. Następnie za pomocą obieraczki do ziemniaków usuwa się cienką zewnętrzną skórkę. Dokładnie opłucz korzenie pod bieżącą wodą. Zdarza się, że w otworach pozostaje trochę ziemi – łatwo usuniesz ją pałeczką lub wykałaczką. Potem pokrój kłącza w cienkie „talarki”. Tak przygotowane plastry możesz dodać do zup czy gulaszy albo szybko podsmażyć na patelni, uzyskując chrupiące i zdrowe chipsy z korzenia lotosu!

• Jak spożywać nasiona lotosu?

Oprócz kwiatów i korzeni można jeść także nasiona tej wyjątkowej rośliny. Są one bogate w witaminy (zwłaszcza z grupy B) oraz minerały. Występują w dwóch odmianach: brązowej i białej. Brązowe nasiona to ziarna w łupinie, zazwyczaj zbierane, gdy główka nasienna lotosu jest w pełni dojrzała. Białe nasiona to z kolei nasiona pozbawione łupiny, pozyskiwane wtedy, gdy główka nasienna jest jeszcze zielona, ale ziarna są już w pełni rozwinięte.

Aby użyć suszonych nasion lotosu, namocz je w wodzie przez noc, podobnie jak suszoną fasolę czy soczewicę. Następnie możesz dodać je do zup i wielu innych potraw! Nasiona lotosu świetnie smakują także zmiksowane na gładką, słodkawą pastę. Taka forma jest szczególnie popularna w krajach azjatyckich, gdzie stanowi klasyczny składnik wypieków i deserów.

Kupowanie niebieskiego lotosu

W Zamnesia znajdziesz szeroki wybór produktów z niebieskiego lotosu. Niezależnie od tego, czy szukasz suszu do aromatycznych naparów, ekstraktów z kwiatów, żywicy czy nalewek, u nas bez trudu to znajdziesz:

Żywica z niebieskiego lotosu

Mocno skoncentrowana (20x) żywica z niebieskiego lotosu o konsystencji haszyszu! Uformuj z niej małe kulki, popij wodą lub wykorzystaj do przygotowania herbaty.

Żywica z niebieskiego lotosu 20x (1 gram)

(128)

(128)

Żywica z niebieskiego lotosu 20x (1 gram)

Zobacz produkt

Ekstrakt z niebieskiego lotosu (20x)

Mocno skoncentrowany ekstrakt z niebieskiego lotosu (20x) w postaci proszku. Bardzo łatwo dodać go do napojów, świetnie sprawdza się też do parzenia herbat oraz w kuchni.

Niebieski lotos, ekstrakt 25x (1 gram)

(109)

(109)

Niebieski lotos, ekstrakt 25x (1 gram)

Zobacz produkt

Niebieski lotos (suszone)

Suszone kwiaty niebieski lotos świetnie sprawdzają się do przygotowywania naparów oraz do macerowania w winie. Użyj 5 g kwiatów, aby uzyskać delikatny efekt, lub 10 g dla mocniejszego wywaru.

Niebieski lotos – Nymphaea caerulea

(571)

(571)

Niebieski lotos – Nymphaea caerulea

Zobacz produkt

Niebieski lotos – nalewka (15x)

Prawdopodobnie najwygodniejszy sposób przyjmowania niebieskiego lotosu: stosuj 6–10 kropli, do 2 razy dziennie, korzystając z tego wysoko skoncentrowanego ekstraktu (tinktury) z niebieskiego lotosu.

Niebieski lotos, nalewka 15x (10 ml)

(171)

(171)

Niebieski lotos, nalewka 15x (10 ml)

Zobacz produkt

Blisko spokrewnione rośliny

Wokół różnic pomiędzy niebieskim lotosem (Nymphaea caerulea) a lotosem właściwym (Nelumbo nucifera) narosło sporo zamieszania. Ten drugi jest narodowym kwiatem Indii i Wietnamu. Sytuację komplikuje fakt, że nazwy tych roślin są bardzo często stosowane niewłaściwie, dlatego warto to uporządkować.

Jaka jest różnica między niebieskim lotosem a niebieską lilią wodną?

Nymphaea caerulea – To właśnie o tym egipskim „niebieskim lotosie” mowa w tym wpisie. Roślina ta występuje również pod nazwami: egipski niebieski lotos, niebieska lilia wodna, egipska niebieska lilia wodna, święta niebieska lilia czy niebieska lilia Nilu. Mimo potocznej nazwy „niebieski lotos” w rzeczywistości nie jest lotosem, lecz lilią wodną z rodzaju Nymphaea.

Nelumbo nucifera – Znany jako lotos indyjski, lotos święty, fasola indyjska, fasola egipska lub po prostu lotos. To roślina wodna z rodziny Nelumbonaceae (lotosowate). Dla zamieszania, bywa ona czasem błędnie nazywana lilią wodną.

Jaka jest więc różnica między lotosem a lilią wodną? To dwa odmienne gatunki, o odmiennych właściwościach. Z drugiej strony coś je łączy: obie rośliny zawierają ten sam aktywny związek chemiczny, alkaloid nucyferynę. Jeśli chodzi o ich przyjmowanie, egipski „niebieski lotos” Nymphaea caerulea jest znany z wyraźniej odczuwalnych efektów. Z tego powodu właśnie Nymphaea caerulea jest rośliną, którą warto się zainteresować, jeśli ktoś ma „psychonautyczne” podejście do niebieskiego lotosu.

Inni przedstawiciele rodziny lotosów

„Lotos” to popularna nazwa dla wodnych roślin kwitnących, takich jak indyjski lotos (Nelumbo nucifera), ale używa się jej również w odniesieniu do innych gatunków i całych grup roślin. Należą do nich m.in. przedstawiciele rodziny grzybieniowatych (Nymphaeaceae, czyli „grzybienie”/„lilie wodne”), do której zalicza się nasza egipska niebieska lilia, mimo że wyraźnie różni się od rodzaju Nelumbo. Do tej samej rodziny należy mezoamerykańska biała lilia (Nymphaea ampla), a także czerwony lotos (Nymphaea rubra).

• Czym jest różowy lotos?

Różowy lotos to inna nazwa lotosu indyjskiego (lotosu świętego) Nelumbo nucifera, wcześniej klasyfikowanego jako Nymphaea nelumbo. Roślina ta jest ściśle związana z buddyzmem i pełni funkcję kwiatu narodowego Indii. Działanie różowego lotosu jest zbliżone do działania egipskiego niebieskiego lotosu. Sposób spożycia jest również podobny – najczęściej przygotowuje się z niego napar herbaciany lub maceruje w winie.

• Czym jest biały lotos?

Biały lotos, znany także jako biały lotos egipski lub lotos tygrysi, to biało kwitnąca roślina wodna, która podobnie jak egipski niebieski lotos należy do rodziny grzybieniowatych (Nymphaeaceae). Poza kolorem kwiatów ma z niebieskim lotosem wiele wspólnego – zarówno pod względem wyglądu, jak i działania.

Biały Lotos (20 gramów)

(128)

(128)

Biały Lotos (20 gramów)

Zobacz produkt

Niebieski lotos: podsumowanie

Starożytni Egipcjanie nie bez powodu uznawali niebieski lotos za świętą roślinę bogów. Choć tysiące lat temu był powszechnie uprawiany, dziś należy do najbardziej zagrożonych gatunków roślin na świecie. Dopiero niedawno, wraz z rosnącym zainteresowaniem tą rośliną, jego uprawa znów zaczęła się rozwijać. Dzięki niezwykłym walorom wizualnym oraz różnorodnym, cenionym efektom, niebieski lotos stał się ulubieńcem ogrodników, zielarzy i psychonautów.