Syntetyczna a naturalna marihuana: jaka jest różnica?

Max Sargent

Dziennikarka cannabis i ekspertka od psychodelików

Max Sargent

Ostatnia aktualizacja: 24 Czerwiec 2024

Recenzja przeprowadzona przez:

Arno Hazekamp

Recenzja przeprowadzona przez:

Arno Hazekamp

Wciąż panuje spore zamieszanie wokół różnic między naturalnymi, pochodzenia roślinnego kannabinoidami, czyli fitokannabinoidami, a kannabinoidami syntetycznymi (wytwarzanymi przez człowieka). Dodatkowe nieporozumienia wynikają z faktu, że syntetyczne kannabinoidy mogą być projektowane zarówno do ściśle określonych celów medycznych, jak i z myślą o nielegalnym obrocie.

Po „legalnej” stronie mamy różne formy syntetycznego CBD i THC, które są wytwarzane zgodnie z prawem i sprzedawane jako leki lub produkty prozdrowotne. Po przeciwnej stronie znajdują się nielegalne syntetyki, takie jak kannabinoid K2, znany także jako Spice. Może on być nawet 100 razy silniejszy niż THC, a przy tym wyjątkowo niebezpieczny – wiąże się z szeregiem poważnych skutków zdrowotnych, a nawet zgonami (Groth, 2023).

Dla przeciętnego użytkownika marihuany praktyczna zasada jest prosta: większość syntetycznie wytwarzanych kannabinoidów to zły pomysł. Jeśli zależy Ci na zdrowiu, lepiej ich unikać. Mając to na uwadze, przyjrzyjmy się bliżej różnicom między naturalną marihuaną a jej syntetycznymi odpowiednikami i zobaczmy, co to oznacza dla konsumentów.

Nie każda marihuana jest taka sama

Kannabinoidy – czyli związki chemiczne, które wiążą się z receptorami kannabinoidowymi w ludzkim organizmie lub wpływają na ich działanie – można wytwarzać na kilka różnych sposobów.

W roślinie konopi zidentyfikowano już grubo ponad 100 naturalnie występujących fitokannabinoidów, w tym CBD i THC. Wraz z postępującą na świecie legalizacją powstaje coraz więcej badań nad poszczególnymi kannabinoidami oraz ich wzajemnym oddziaływaniem.

Innym sposobem pozyskiwania kannabinoidów jest produkcja laboratoryjna. Istnieje już ponad 300 syntetycznych kannabinoidów i liczba ta stale rośnie. Część użytkowników uważa, że te czasem legalne substancje są „bezpieczniejsze” niż naturalne kannabinoidy, ale rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej – i poniżej wyjaśnimy, dlaczego.

Warto też pamiętać, że kannabinoidy powstają również w samym organizmie człowieka! Endokannabinoidy, takie jak anandamid i 2-arachidonoiloglicerol, są produkowane po to, by za pośrednictwem układu endokannabinoidowego (ECS) i jego receptorów regulować szerokie spektrum procesów fizjologicznych.

Układ endokannabinoidowy opiera się na równowadze

Choć niektóre fitokannabinoidy potrafią silniej stymulować lub modulować receptory i enzymy układu endokannabinoidowego (ECS) niż nasze własne endokannabinoidy, naturalne konopie działają w sposób samoregulujący i nie "przestrzeliwują" tego układu.

Dwa główne receptory kannabinoidowe w organizmie, CB1 i CB2, odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu dynamicznej równowagi, nazywanej naukowo homeostazą. Rozmieszczone w mózgu i całym ciele, działają na zasadzie zamka i klucza: jeśli struktura chemiczna kannabinoidu pasuje do „zamka” receptora, pełni on funkcję klucza i aktywuje odpowiedź receptora.

To właśnie ten mechanizm uniemożliwia organizmowi przetwarzanie nadmiernych ilości kannabinoidów i jednocześnie chroni przed śmiertelnym przedawkowaniem naturalnych kannabinoidów. W przypadku syntetycznej marihuany kannabinoidy mają jednak tak zmodyfikowany ogólny kształt, że potrafią w praktyce „wysadzić zamek”, nadmiernie pobudzając receptory w sposób niekorzystny, a nawet niebezpieczny.

Naturalna a syntetyczna marihuana: podstawy

Naturalna marihuana i jej syntetyczne odpowiedniki znacznie się od siebie różnią, dlatego warto znać kluczowe różnice między nimi. Poniżej znajdziesz ogólny przegląd obu kategorii, a następnie przykłady naturalnych i syntetycznych kannabinoidów.

Czym jest naturalna marihuana?

Dwie główne grupy tak zwanej „naturalnej marihuany” – a precyzyjniej mówiąc „naturalnych kannabinoidów” – to fitokannabinoidy i endokannabinoidy. Zarówno endokannabinoidy, jak i fitokannabinoidy mogą oddziaływać na receptory i enzymy układu kannabinoidowego, wywołując różne efekty w organizmie człowieka. W przeciwieństwie do syntetycznych kannabinoidów, związki naturalne nie prowadzą do tak silnej nadmiernej stymulacji receptorów, by stało się to niebezpieczne. Endokannabinoidów nie da się przyjmować z zewnątrz – działają wyłącznie wtedy, gdy są naturalnie wytwarzane przez organizm.

Przykłady naturalnej marihuany

Każdy kannabinoid pozyskiwany z rośliny konopi uznaje się za naturalny fitokannabinoid. Do tej grupy należą między innymi:

• THC
• CBD
• CBG
• CBC
• THCA
• CBDA
• THCV

Dwa główne przykłady naturalnych endokannabinoidów w ludzkim organizmie to anandamid (AEA) oraz 2-arachidonoiloglicerol (2-AG).

Czym jest syntetyczna marihuana?

Mimo wyraźnych różnic, zarówno syntetyczne, jak i naturalne kannabinoidy działają poprzez pobudzanie receptorów układu endokannabinoidowego, w szczególności CB1. To właśnie pobudzenie receptora CB1 odpowiada za odczuwanie haju, więc gdyby syntetyczne kannabinoidy nie wiązały się z CB1, nikt nie traktowałby ich jako zamiennika marihuany. Dokładniej rzecz ujmując, syntetyczne kannabinoidy to tzw. agoniści receptorów kannabinoidowych.

Zamiast powstawać związków pochodzących z konopi, syntetyczne kannabinoidy wytwarza się przy użyciu różnych innych substancji chemicznych i metod. Niektóre z nich są pod względem naukowym lepiej opracowane, inne mniej. W przypadku leków zatwierdzonych przez instytucje państwowe celem jest jak najbezpieczniejsze naśladowanie działania terapeutycznego kannabinoidów przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka wystąpienia skutków ubocznych. Aby ocenić bezpieczeństwo takich preparatów, przeprowadza się z nimi rygorystyczne badania kliniczne. W przypadku „ulicznej” syntetycznej marihuany prawdopodobieństwo niepożądanych reakcji jest znacznie większe, ponieważ substancje te nie są w ogóle testowane.

Nawet koncerny farmaceutyczne przekonały się jednak, że modyfikowanie kannabinoidów w celu uzyskania konkretnych efektów może być ryzykowne. Rimonabant był lekiem kannabinoidowym opracowanym jako środek hamujący apetyt, który wywoływał u pacjentów myśli samobójcze, przez co około 2009 roku został wycofany z rynku.

Substancje syntetyczne powstające poza kontrolowanym środowiskiem farmaceutycznym, bez podstawowych standardów jakości, potrafią być jeszcze groźniejsze, a w skrajnych przypadkach – śmiertelnie niebezpieczne.

Syntetyczne kannabinoidy zazwyczaj zalicza się do następujących grup (Presley i in., 2013):

• cykloheksylofenole (Cyclohexylphenols)
• naftoilindole (Naphthoylindoles)
• naftylometylindole (Naphthylmethylindoles)
• naftylometylindeny (Naphthylmethylindenes)
• naftoilopirole (Naphthoylpyrroles)
• fenyloacetyloindole (Phenylacetylindoles)
• adamantyloindole (Adamantoylindoles)
• tetrametylocyklopropyloindole (Tetramethylcyclopropylindoles)

Do innych syntetycznych agonistów receptorów kannabinoidowych należy m.in. oleamid, szeroko wykorzystywany w przemyśle tworzyw sztucznych ("Synthetic cannabinoids and 'Spice' drug profile").

Oleamid, metanandamid oraz inne syntetyczne kannabinoidy są strukturalnie spokrewnione z naszym endokannabinoidem – anandamidem – produkowanym naturalnie w organizmie.

Co więcej, syntetyczne kannabinoidy występują niemal zawsze w formie „izolatów” – pojedynczych związków zaprojektowanych tak, aby maksymalnie stymulować wewnętrzne receptory kannabinoidowe. Czasem takie substancje tworzy się, wychodząc od fragmentu cząsteczki THC i dalej modyfikując ją w laboratorium. W praktyce jednak większość rodzajów syntetycznej marihuany nigdy nie ma kontaktu z naturalnymi kannabinoidami.

Jako że są to substancje syntetyczne, kupując syntetyczną marihuanę z nielegalnego źródła, w zasadzie nie masz możliwości sprawdzenia, jakimi innymi chemikaliami posłużono się w procesie jej produkcji. Nierzadko miesza się je lub spryskuje nimi susz ziołowy i inne rośliny, aby całość wyglądała jak naturalny produkt.

Przykłady syntetycznej marihuany

Wiele produktów z syntetyczną marihuaną jest celowo opracowywanych tak, aby omijać przepisy dotyczące konopi i często sprzedaje się je z adnotacją „nie do spożycia przez ludzi”. Przykładowo K2 początkowo oferowano jako rodzaj „potpourri” lub „kadzidła” rzekomo nieprzeznaczonych do palenia. Konsumenci doskonale jednak wiedzieli, do czego ten produkt ma w praktyce służyć. Syntetyczne kannabinoidy obecne w takich mieszankach często działają na receptory kannabinoidowe w organizmie znacznie silniej, a czasem wręcz przytłaczająco.

Od początku XXI wieku organy kontrolne w Europie zidentyfikowały ponad 142 różne syntetyczne kannabinoidy. Mogą one pojawiać się nawet w takich produktach jak żelki czy liquidy do waporyzacji udające naturalne produkty z CBD lub THC.

Poniżej znajduje się kilka nazw handlowych kojarzonych z nielegalnymi i często bardzo niebezpiecznymi syntetycznymi kannabinoidami:

• Spice
• K2
• Yucatan Fire
• Sence
• Chill X
• Smoke
• Genie
• Algerian Blend

Uwaga: nazwy tych produktów stale się zmieniają, dlatego nigdy nie zakładaj, że na podstawie potocznej nazwy jesteś w stanie ustalić, jakie dokładnie substancje chemiczne przyjmujesz.

Naturalna a syntetyczna marihuana

Skoro omówiliśmy już ogólne zasady dotyczące naturalnej i syntetycznej marihuany, czas przyjrzeć się sprawie nieco dokładniej.

Struktura chemiczna

Syntetyczne kannabinoidy to agoniści receptorów kannabinoidowych (czyli związki, które się z nimi wiążą). Nie są jednak chemicznie identyczne z naturalnie występującymi kannabinoidami. Większość związków syntetycznych jest rozpuszczalna w tłuszczach i zawiera od 22 do 26 atomów węgla. Zazwyczaj mają też tzw. „łańcuch boczny”, składający się z czterech do dziewięciu nasyconych atomów węgla. Uważa się, że optymalna długość łańcucha dla wysokiego powinowactwa do receptora CB1 wynosi od 5 do 8 atomów węgla – wydłużenie go ponad ten zakres może wręcz zmniejszać aktywność („Why does alkyl chain length matter”, 2020). Poza tym wciąż niewiele wiadomo o szczegółowej farmakologii (i toksyczności) syntetycznych kannabinoidów, ponieważ przeprowadzono bardzo mało formalnych badań.

Naturalne kannabinoidy z kolei zwykle zawierają 21 atomów węgla, choć zdarzają się wyjątki. Długość łańcucha bocznego również może się zmieniać, ale ta zmienność mieści się w określonym „oknie”, które zapobiega występowaniu poważnych, ostrych działań niepożądanych.

Podsumowując, syntetyczne kannabinoidy są celowo projektowane tak, by ich działanie znacznie wykraczało poza łagodne efekty naturalnych kannabinoidów obecnych w roślinie. W efekcie mogą poważnie zaburzać funkcjonowanie układu endokannabinoidowego, a co za tym idzie – szkodzić zdrowiu.

Zastosowanie

Naturalne kannabinoidy od dawna wykorzystywane są w celach holistycznych i religijnych, a nie wyłącznie dla „samego” relaksu. Jednocześnie takie związki jak THC stosuje się również rekreacyjnie.

Syntetyczne kannabinoidy pierwotnie opracowano, aby naśladowały naturalne kannabinoidy w medycynie, zwłaszcza w czasach, gdy marihuana była po prostu nielegalna.

Współczesny rynek syntetyków w dużej mierze został stworzony przez nielegalnych producentów, którzy chcieli sprzedawać swoje wyroby legalnie – nawet tam, gdzie konopie są już dopuszczone – nie zważając jednak na zdrowie ani bezpieczeństwo konsumentów. Większość syntetycznych kannabinoidów przeznaczona jest do palenia, choć można je spotkać również w produktach spożywczych, na przykład w słodyczach. Popularnym nośnikiem syntetyków są żelki. Syntetyczne kannabinoidy można także waporyzować. Najczęściej jednak przyjmowane są poprzez palenie suszonego materiału roślinnego, który nasączono syntetycznymi związkami.

Żelki CBD (Zen CBD)

(93)

(93)

Żelki CBD (Zen CBD)

Zobacz produkt

Część związków syntetycznych powstała w warunkach laboratoryjnych z myślą o zastosowaniu terapeutycznym jako odpowiedniki naturalnych kannabinoidów. W Stanach Zjednoczonych FDA dopuściła do obrotu następujące syntetyczne preparaty na bazie konopi, dostępne wyłącznie na receptę: Marinol (dronabinol), Syndros (dronabinol) oraz Cesamet (nabilon) ("FDA and cannabis: Research and drug approval process", 2020). Leki te stosuje się jedynie w ściśle określonych wskazaniach i nie są one przepisywane powszechnie.

Bezpieczeństwo

Jeśli przyjęty syntetyczny kannabinoid nie został wyprodukowany w kontrolowanych warunkach farmaceutycznych i dopuszczony do użytku medycznego, należy zakładać, że każdy syntetyczny kannabinoid może być potencjalnie niebezpieczny. Co więcej, wiele z tych substancji miesza się z innymi szkodliwymi chemikaliami lub narkotykami. W Stanach Zjednoczonych Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) wykryła w tego typu produktach nawet trutkę na szczury – brodifakum, dodawaną rzekomo po to, aby „wydłużyć” działanie środka.

Najrozsądniejszym i najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest całkowite unikanie takich produktów. Nie są one nadzorowane przez żadne organy ochrony zdrowia, a zazwyczaj powstają wyłącznie dla zysku firm, które nie przejmują się Twoim bezpieczeństwem.

Naturalna marihuana ma znacznie korzystniejszy profil bezpieczeństwa, choć jej odurzające działanie nadal może zwiększać ryzyko wypadków drogowych, a także prowadzić do ostrych i długotrwałych skutków zdrowotnych.

Czy syntetyczna marihuana naprawdę jest aż tak groźna?

Krótko mówiąc: tak. Syntetyczne substancje wytwarzane poza jakąkolwiek kontrolą prawną niemal zawsze wiążą się z poważnym ryzykiem. Jednym z największych problemów jest to, że producenci celowo projektują je tak, by wyglądały na legalne i bezpieczne.

Podrabiane kannabinoidy pojawiają się w żywności (np. w cukierkach), w fałszywym haszyszu oraz – co oczywiste – w gotowych liquidach do waporyzatorów i e-papierosów. Dobrze wiadomo, że syntetyczna marihuana używana rekreacyjnie może wywoływać skrajnie niekorzystne skutki u konsumentów.

Skutki uboczne syntetycznych kannabinoidów

Choć poniższa lista nie obejmuje wszystkich możliwych reakcji, to właśnie te działania niepożądane najczęściej wiąże się ze stosowaniem syntetycznych kannabinoidów:

• Zawroty głowy
• Nudności i wymioty
• Paranoja
• Zaburzenia koordynacji ruchowej
• Duszności
• Drgawki
• Kołatanie serca
• Utrata przytomności
• Zgon w wyniku przedawkowania

Czy syntetyczna marihuana może mieć jakieś korzyści?

Niektóre syntetyczne kannabinoidy znajdują zastosowanie w medycynie i mogą realnie wspierać zdrowie człowieka. Należą do nich m.in. dopuszczone do obrotu leki kannabinoidowe, takie jak Sativex, który może być wytwarzany zarówno z naturalnych, jak i syntetycznych kannabinoidów, Epidiolex oparty wyłącznie na CBD lub jego syntetycznych odpowiednikach, a także Cesamet (nabilon), zatwierdzony m.in. w terapii zaburzeń ruchowych, takich jak choroba Parkinsona.

Wielu pacjentów woli jednak leczenie nie pojedynczym, izolowanym związkiem, lecz korzystające z pełnego spektrum naturalnych kannabinoidów i innych składników rośliny konopi, zamiast samych izolowanych substancji.

Najpewniejszym sposobem, by mieć pewność, że Twoja marihuana jest w pełni naturalna i pozbawiona szkodliwych dodatków chemicznych, jest samodzielna uprawa. Trzeba jednak pamiętać, że w wielu krajach nadal jest to nielegalne i może wiązać się z konsekwencjami prawnymi. Mimo to, uprawa jednej czy dwóch małych roślin bywa bezpieczniejsza niż ryzykowanie zdrowia, kupując syntetyczne produkty konopne od niepewnych sprzedawców. Dbaj o swoje bezpieczeństwo.